Ağıllı saatlar və fitnes izləyiciləri gündəlik həyatın vazkeçilməz hissələri arasında olmaqla yanaşı, bəzi risklər də gətirir.
Son tədqiqatlar müəyyən edib ki, bahalı qolbaqlarda istifadə edilən flüorlu sintetik kauçukun tərkibində zərərli “əbədi kimyəvi maddələr” (PFAS) var ki, bu da istifadəçilərə yüksək səviyyədə məruz qalma riski yaradır.
Araşdırma nəticəsində məlum olub ki, flüorlu sintetik kauçukdan hazırlanmış qolbaqların tərkibində perfluoroheksanoik turşu (PFHxA) adlı kimyəvi maddə var. Bu maddə həm ətraf mühitə, həm də insan sağlamlığına zərərləri ilə tanınan PFAS qrupunun üzvüdür.
Tədqiqat aparan Scripps Araşdırma İnstitutundan Qrem Peasli deyib: “Bu məhsulların tərkibində uzun müddət dərimizlə təmasda olan kimyəvi maddənin belə yüksək səviyyədə olması diqqətəlayiqdir”.
PFAS ətraf mühitdə uzun müddət qalıcı olması və suyu, təri və yağı dəf etmə qabiliyyətinə görə bir çox istehlak məhsullarında istifadə olunur. Bu kimyəvi maddələr davamlılığı artırmaq və məhsulların çirklənməsinin qarşısını almaq üçün fitnes qolbaqlarında da üstünlük təşkil edir. Ancaq bu xüsusiyyətlər bu kimyəvi maddələrin dəri vasitəsilə birbaşa bədənə keçmə riskini artırır.
Tədqiqat qrupu müxtəlif markalardan 22 smart saat və fitnes qolbaqlarını araşdırıb. Tədqiq olunan 13 flüorlu elastomer qolbağın hamısında flüor aşkar edilib. Bundan əlavə, flüorlu elastomer kimi göstərilməyən doqquz qolbaqdan ikisində flüor izləri tapıldı. Daha bahalı qolbaqlarda florid səviyyələrinin ümumiyyətlə daha yüksək olduğu aşkar edilmişdir.
Kimyəvi analizlər nəticəsində 22 qolbaqdan doqquzunda PFHxA aşkar edilib. Orta PFHxA konsentrasiyası təxminən 800 milyard vahid (ppb) olsa da, bəzi nümunələrdə bu dəyər 16,000 ppb-i keçdi. Araşdırma qrupuna görə, bu səviyyələr kosmetik məhsullarda aşkar edilən PFAS səviyyələrindən dörd dəfə yüksəkdir.
Sağlamlığa təsirlər və tövsiyələr
Tədqiqatçılar bildirdilər ki, PFHxA-nın insan dərisinə nə qədər asanlıqla keçdiyi və bədənə daxil olduqdan sonra onun sağlamlıq üçün mümkün təsirləri hələ tam olaraq bilinmir. Bununla belə, son tədqiqatlar göstərir ki, bu kimyəvi normal şəraitdə dəri vasitəsilə əhəmiyyətli dərəcədə udulur.
Araşdırmanın aparıcı müəllifi Alyssa Wicks istifadəçilərə daha ucuz, silikon əsaslı qolbaqlar seçməyi tövsiyə edir.
Daha bahalı qolbaq almağı düşünənlərə tövsiyə olunur ki, məhsulun təsvirlərini diqqətlə oxusunlar və tərkibində “flüorlu elastomer” olmayan qolbaqları seçsinlər.
Bu araşdırma gündəlik həyatda geniş yayılan geyilə bilən texnologiyaların sağlamlığa mümkün təsirlərini bir daha gündəmə gətirir.
Mənbə: TrtHaber