Flinders Universitetinin Tibbi Tədqiqat İnstitutundan (FHMRI) avstraliyalı alimlər işıqla yatmağın niyə zərərli olduğunu izah ediblər. Onlar kəşf ediblər ki, gecə işıqlandırması ürək-damar xəstəlikləri riskini artırır.
Məlum olub ki, gecələr parlaq işıq ürək-damar sisteminin beş xəstəliyinin inkişaf riskini artırır. Alimlərin fikrincə, işığa məruz qalma daxili və xarici işıqlandırma, həmçinin telefon, noutbuk və televizor kimi elektron cihazları əhatə edir.
Tədqiqatda deyilir: “Gecə işığı sirkadiyalı ritmləri (bədən saatını) pozur, bu, ürək-damar sağlamlığına mənfi təsirlər üçün məlum risk faktorudur (ürək və damar problemlərinin inkişaf ehtimalının artması)”.
Sirkadiyalı ritmlərin yuxu və oyaqlıqdan məsul olduğu, həmçinin qan təzyiqi, qan laxtasının əmələ gəlməsi və ürək döyüntüsünün tənzimlənməsi kimi bioloji funksiyalarda rol oynadığı qeyd edilir.
Tədqiqat müəlliflərinin fikrincə, hətta qısa müddətli sirkadiyalı ritm pozğunluqları qan laxtalanması, ürək döyüntüsünün artması, yüksək qan təzyiqi və iltihablanma riskinin artması ilə əlaqələndirilir.
Tədqiqat 88 905 nəfəri əhatə edib və 9,5 il davam edib. İştirakçıların biləklərinə bərkidilmiş işıq sensorlarından istifadə etməklə əldə edilən məlumatlardan istifadə edilib. Alimlər gecə işığına məruz qalma ilə koroner ürək xəstəliyi, infarkt, ürək çatışmazlığı, atrial fibrilasiya və insult riskinin artması arasındakı əlaqəni təhlil etdilər. Məlumatlar xəstələrin tibbi qeydləri, xəstəxanaya yerləşdirmə tarixçələri, özünə nəzarət və rəsmi ölüm qeydləri ilə müqayisə edilib.
Tədqiqatın əvvəlində iştirakçılara ürək-damar xəstəliyi diaqnozu qoyulmamışdı. Gecələr ən parlaq işıq mənbələrinə məruz qalanlarda koroner ürək xəstəliyinə tutulma riski 23-32%, infarkt keçirmə riski 45-56%, insult riski isə 28-30% artıb. The Sun medRxiv jurnalına istinadən yazır ki, onların ürək çatışmazlığının inkişaf riski də 45-56%, atrial fibrilasiya epizodları riski isə 28-32% yüksək idi.
“Daha intensiv gecə işığına məruz qalan insanlar koronar ürək xəstəliyi, miokard infarktı, ürək çatışmazlığı, atrial fibrilasiya və insult riskini artırdı <…> Gecə işığına məruz qalma ürək-damar xəstəliyi riskini proqnozlaşdırdı və bu əlaqə aydın və işığın intensivliyi ilə birbaşa mütənasib idi.”
Tədqiqatçılar kişilər və yaşlı insanlarda ürək-damar xəstəlikləri riskinin daha yüksək olduğunu, qadınlarda isə gecə işığından ürək çatışmazlığı və koroner ürək xəstəliyi riskinin daha çox olduğunu qeyd ediblər.
Nəticədə, elm adamları yaxşı strategiyanın “ürək-damar xəstəlikləri riskini azaltmaq üçün gecələr işıqdan qaçınmaq” olacağını təklif ediblər.
Daha əvvəl bir somnoloq yuxusuzluqdan qurtulmağın təsirli yollarını adlandırdı. Həkim 15 dəqiqə ərzində yuxuya gedə bilmirsinizsə, yataqdan qalxmağı məsləhət gördü.
Mənbə: mail.ru