ABŞ-da yerləşən InventWood şirkəti möhkəmlik-çəki nisbəti poladdan 10 dəfə yüksək olan, lakin altı dəfə yüngül olan yeni material hazırlayıb. “Superwood” adlanan bu material ənənəvi ağacın kimyəvi və fiziki quruluşunu yenidən təşkil etməklə yaradılmışdır.
Şirkətin qurucularından biri olan materialşünas alim Liangbing Hu on ildən artıqdır ki, odunu yenidən müəyyənləşdirmək üzərində işləyir. Merilend Universitetində apardığı tədqiqatlar zamanı Hu hətta ağacın şəffaf olmasına da nail olub. Bununla belə, onun son məqsədi Yer kürəsində ən bol biopolimer olan sellülozu gücləndirmək, odunu poladla rəqabətədavamlı material etmək idi.
Poladdan daha yüngül, 10 qat daha möhkəmdir
Hu’nun 2017-ci ildə Nature jurnalında dərc olunan işi superwoodun əsasını qoydu. Adi ağac xüsusi kimyəvi vanna və yüksək temperaturda presləmə prosesi ilə hüceyrə səviyyəsində sıxılmışdır. Bu proses ağacın “ən çox metal və ərintilərdən daha yüksək güc-çəki nisbətinə” nail olması ilə nəticələndi.
İllərlə inkişafdan və 140-dan çox patentdən sonra InventWood “Superwood” kommersiya istehsalına başladı. CEO Alex Lau, materialın adi ağac kimi eyni görünüş və teksturaya malik olduğunu, lakin “demək olar ki, bütün sınaqlarda əhəmiyyətli dərəcədə daha güclü və daha davamlı olduğunu” söylədi.
Zəlzələyə davamlı, ekoloji cəhətdən təmiz
Superwood Merilenddəki fabrikdə istehsal olunur. Əvvəlcə xarici örtük və döşəmə üçün istifadə olunurdu, sonra mebel və daxili tətbiqlər üçün istifadə ediləcək. Lau, “Superwood ilə tikilmiş binalar dörd dəfə daha yüngül ola bilər. Bu, həm zəlzələyə davamlılığı artırır, həm də tikintini asanlaşdırır” dedi.
Material poladdan 90 faiz daha az karbon emissiyası ilə istehsal olunur. Həm də adi ağacdan 20 dəfə daha davamlıdır və göbələk və həşəratlardan təsirlənmir. O, həmçinin ən yüksək yanğın müqavimət sinifləri arasında yer alır.
Gələcək tikililərdə istifadə oluna bilər.Superwood hələ də ənənəvi ağacdan daha bahalıdır, lakin istehsal miqyası artdıqca poladla rəqabətə davamlı olacağı gözlənilir. Lau, “Məqsədimiz ağacdan ucuz olmaq deyil, poladla rəqabət aparmaqdır” dedi.
Memar və tikinti sənayesi eksperti Philip Oldfield, güclü ağac növlərinin geniş şəkildə mənimsənilməsinin tikinti sənayesini dəyişdirə biləcəyini söylədi. Superwood kimi yeniliklərin şəhərlərin karbon ayaq izlərini azalda biləcəyini vurğulayan Oldfield, “Ağac istehsal prosesinə görə polad və betondan çox daha ətraf mühitə uyğundur. O, həmçinin karbonu uzun müddət saxlaya bilir” dedi.
Mütəxəssislərin fikrincə, Superwood gələcək göydələnlərdən tutmuş mebelə qədər geniş sahələrdə istifadə oluna bilən ekoloji inqilabdır.
Mənbə: TrtHaber