Tədqiqatçılar maqnit sahəsindən istifadə edərək beyindəki neyronları uzaqdan idarə etmək üçün qeyri-cərrahi üsul hazırlayıblar. Bu texnika beyin funksiyasının daha yaxşı anlaşılmasına və psixi pozğunluqlar üçün potensial olaraq yeni müalicə üsullarına qapı aça bilər.
Bu yaxınlarda dərc edilmiş araşdırmada, Cənubi Koreyanın Təməl Elmlər İnstitutunun (IBS) və Yonsei Universitetinin tədqiqatçıları maqnit sahələrindən istifadə edərək beynin müəyyən bölgələrini uzaqdan və dəqiq şəkildə manipulyasiya edən texnologiyanı sınaqdan keçirdilər.
“Bu, maqnit sahələrini istifadə edərək, xüsusi beyin bölgələrini sərbəst idarə edən dünyada ilk texnologiyadır” deyib.
IBS-də Nanomedicine Mərkəzindən Cheon Jinwoo, “Biz bunun yeni müalicələri anlamaq üçün tədqiqatlarda geniş istifadə edilməsini gözləyirik” deyə vurğulayıb.
Tədqiqatçıların qabaqcıl texnologiyası Nano-MIND (Neyrodinamika üçün Magnetogenetic Interface) adlanır.
Necə işləyir və nə əldə edilir?
Parkinson xəstəliyinin müalicəsində istifadə edilən elektrik dərin beyin stimulyasiyası beyinə invaziv elektrodların yerləşdirilməsini tələb etsə də, bu texnologiya ilə simsiz, uzaqdan idarə olunan texnikanın yaradılması üçün səylər göstərilir.
Nano-MIND texnologiyası maqnit sahələrinə və maqnitləşdirilmiş nanohissəciklərə əsaslanır.
Müəyyən növ neyronlar, səthlərinə yeridilmiş maqnitləşdirilmiş nanohissəcikləri cəlb edən “maqnit reseptorlarını” ifadə etmək üçün genetik cəhətdən dəyişdirilir.
Çox aşağı gücə malik, xaricdən tətbiq olunan fırlanan maqnit sahələrinə cavab olaraq kiçik reseptora qoşulmuş maqnitlər əyildikdə neyronlar aktivləşir.
Siçanlar üzərində aparılan testdə hədəflənmiş nəticələr
Tədqiqatçılar Nano-MIND-ni sərbəst hərəkət edən siçanlarda sınaqdan keçiriblər ki, onların sosial davranışını və qidalanmalarını tənzimləyə biliblər.
Bir təcrübədə, valideynlik üçün mərkəzi olduğu düşünülən bir bölgə olan hipotalamusun medial preoptik bölgəsindəki (mPOA) neyronlarda inhibitor GABA reseptorlarını seçici şəkildə aktivləşdirdilər.
Neyronlar ana olmayan dişi siçanlarda aktivləşdirildikdə, baxım davranışları – siçan balalarına yaxınlaşma və geri götürmə – əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdı və qulluq müddətində dörd dəfədən çox artım müşahidə edildi.
Nəzarət siçanları balalara maraq göstərmədilər.
Yemək vərdişləri dəyişə bilər
Başqa bir təcrübədə tədqiqatçılar qidalanma da daxil olmaqla bir çox fizioloji proseslərin tənzimlənməsində iştirak edən kompleks beyin bölgəsi olan yanal hipotalamusun dövrələrini hədəfə aldılar.
Bu bölgədə inhibitor neyronların aktivləşdirilməsi iştahın və qidalanma davranışlarının yüzdə 100 artması ilə nəticələndi; həyəcanverici neyronların aktivləşdirilməsi iştahı və qidalanma davranışlarını 50 faizdən çox azaldır.
Tədqiqatçılar deyirlər ki, onların təcrübələri Nano-MIND texnologiyasının beynin daha yüksək funksiyalarını tənzimləmək üçün xüsusi neyronları və dövrələri seçici şəkildə aktivləşdirə biləcəyini, nevrologiya və terapevtik tətbiqlərdə irəliləyişlər üçün potensial açdığını göstərir.
Mənbə: TrtHaber