Yeni bir araşdırmaya görə, dünya isindikcə bütün il boyu daimi buzun olduğu düşünülən “Son Buz Sahəsi” (LIA) gözləniləndən daha tez yox ola bilər.
Kanadanın McGill Universitetinin rəhbərlik etdiyi araşdırmada İcma Yer Sistemi Modelindən istifadə etməklə regionun daha ətraflı simulyasiyası həyata keçirilib. Qeyd olunub ki, xüsusilə dəniz axınları və buz hərəkətləri kimi amillərin təsiri daha əhatəli şəkildə araşdırılıb.
Permafrost düşündüyümüzdən daha tez yox ola bilər
McGill Universitetindən atmosfer alimi Bruno Tremblay, “Bizim araşdırmalarımız göstərir ki, LIA proqnozlaşdırılandan daha tez yox ola bilər”.
Yeni modelləşdirməyə görə, Mərkəzi Şimal Buzlu Okeanı 2035-ci ildə mövsümi olaraq buzdan təmizlənə bilər və Son Buz Zonasının tamamilə yoxa çıxması bu tendensiya başlayandan sonra 6-24 il ərzində baş verə bilər.
Əvvəlki hesablamalar daimi dəniz buzunun onilliklər ərzində qala biləcəyini proqnozlaşdırırdı. Ancaq yeni tapıntılar bu dövrü əhəmiyyətli dərəcədə irəli aparır.
Tədqiqatçılar bölgənin gələcəyinin xüsusilə şimal hissəsindən asılı olduğunu və bunun buzun daşınmasına mane olan və daha qalın buzun yığılmasına imkan verən kritik bir ərazi olduğunu bildirirlər.
Qütb ayıları və digər növlər təhlükə altındadır
Qütb ayıları, suitilər və il boyu buz örtüyündən asılı olan bir çox başqa növlər bu dəyişiklikdən mənfi təsirlənir. LİA dünyadakı qütb ayılarının dörddə birinə ev sahibliyi edir.
2019-cu ildə “Bizim Planet” sənədli filmində göründüyü kimi buz itkisi dəniz buzlarını itirən morjların qayalıqlardan yıxılaraq ölməsinə səbəb olur.
Bundan əlavə, bölgədəki yerli xalqların dolanışığı da təhlükə altındadır. Kanada hökuməti ərazinin bir hissəsini Tuvaijuittuq Dəniz Mühafizəsi Ərazisi (MPA) kimi təyin etsə də, yeni tapıntılar hətta bu ərazinin ciddi risk altında olduğunu göstərir.
İqlim dəyişikliyi ilə mübarizə qaçılmazdır
McGill Universitetinin atmosfer alimi Madeleine Fol, “Bu tapıntılar qlobal istiləşmənin azaldılması ehtiyacını və Son Buz Qapağının qorunmasının vacibliyini vurğulayır” deyib.
Mənbə: TrtHaber