ABŞ Aeronavtika və Kosmik Tədqiqatlar İdarəsi (NASA) və Avropa Kosmik Agentliyi (ESA) kimi bir çox qurum və qurumlar hər il Yerə yaxın və ya ondan uzaq bir çox asteroid aşkarlasa da, astronomlar son bir ildə Yerə Aydan daha yaxın olan 162 asteroidin keçdiyini müşahidə ediblər.
Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) Baş Assambleyasının 2016-cı ilin dekabr ayında asteroidin toqquşması zamanı atılacaq addımlar barədə ictimaiyyəti məlumatlandırmaq üçün qəbul etdiyi qərarla hər il iyunun 30-u “Ümumdünya Asteroid Günü” kimi qeyd olunur.
NASA-nın 2025-ci ilin iyun məlumatlarına görə, bu günə qədər Yerə yaxın olan cəmi 38.478 asteroid aşkar edilib ki, onlardan 873-ü 1 kilometrdən, 11.294-ü isə 141 metrdən böyükdür.
Bu məlumatlara görə, iyunun 2-nə son 365 gündə Aydan daha yaxından Yerə keçən asteroidlərin sayı 162-yə yüksəlib, təqdim olunan asteroid müşahidələrinin sayı isə demək olar ki, 500 milyona çatıb.
NASA hər həftə 30-50 yeni asteroid kəşf edir. Hazırda Yerə doğru irəliləyən böyük bir asteroid olmasa da, bu vəziyyətin dəyişə biləcəyi barədə xəbərdarlıq edir. Mütəxəssislər potensial təhlükəli asteroidlərin yalnız 40 faizinin müəyyən edildiyinə diqqət çəkirlər.
“2024 YR4” Ayı vura bilərESA-nın 17 iyun 2025-ci il tarixində verdiyi açıqlamada “2024 YR4” adlı asteroidin 2032-ci ildə Aya çarpma şansının 4,3 faiz olduğu bildirilmişdi.
27 dekabr 2024-cü ildə Çilinin Rio Hurtado şəhərində Asteroid Yerə Zərbənin Son Xəbərdarlıq Sistemi (ATLAS) teleskopunda asteroid kəşf edildikdən qısa müddət sonra avtomatik xəbərdarlıq sistemləri onun 22 dekabr 2032-ci ildə Yerə dəymə ehtimalının aşağı olduğunu müəyyən etdi.
Diametri 53 ilə 67 metr arasında olan “2024 YR4″ün əldə edilən son görüntüsü, asteroidin 22 dekabr 2032-ci ildə Aya çarpma şansının 4 faiz olduğunu ortaya qoydu.
Bununla belə, asteroid daha çox araşdırılmaq üçün çox uzaqda olduğundan, bu ehtimal 2028-ci ilin iyununda yenidən görünənə qədər dəyişməz qalacaq.
Gözlər asteroid kəşfində infraqırmızı texnologiyaya və simulyasiyalara müraciət edir
ESA ilk dəfə 20-21 may tarixlərində istifadə edilən Flyeye teleskopu ilə asteroidləri daha sürətli və dəqiq izləyə biləcəklərini açıqlayıb.
NASA-nın 2027-ci ilin sentyabrında buraxılması planlaşdırılan “NEO Surveyor” adlı yeni nəsil infraqırmızı teleskopu 140 metrdən daha əvvəl obyektləri aşkar etmək üçün hazırlanıb.
Bundan əlavə, NASA-nın 2022-ci ildə həyata keçirdiyi Double Asteroid Redirection Test (DART) asteroidin orbitini uğurla dəyişdirərək “təsirlərin qarşısının alınması” mövzusunda tarixi bir uğur qazandı. ESA-nın bu uğuru qiymətləndirmək üçün inkişaf etdirdiyi Hera kosmik gəmisi 2024-cü ilin oktyabrında orbitə buraxıldı və DART tərəfindən hədəf alınan asteroid sistemini yaxından tədqiq etməyə başladı.
2025-ci ilin ən parlaq asteroidləriİyunun 26-da ABŞ-ın Corciya, Cənubi Karolina, Tennessi, Şimali Karolina və Virciniya ştatlarında müşahidə edilən asteroid parçası gün ərzində atmosferə daxil olub və böyük partlayışla partlayıb. NASA-nın Meteoroid Ətraf Mühit Bürosunun meneceri Bill Cooke onun gücünü təxminən 20 ton TNT-ə bərabər olaraq qiymətləndirərkən, partlayış bəzi ərazilərdə binaların silkələnməsinə və bir evə ziyan vurmasına səbəb oldu.
Diametri təxminən 1 metr olan asteroid 2024-cü ilin dekabr ayının sonunda Van və ətrafının atmosferinə daxil olub. Gecə saatlarında səmaya sıx işıq saçan meteorun atmosferə daxil olduğu an sosial mediada da geniş işıqlandırılıb.
NASA və beynəlxalq astronomik müşahidə qruplarının izlədiyi “2025 EW1” martın 6-da Yer kürəsinə ən çox yaxınlaşdı. Yerə təxminən 820 min kilometr yaxınlaşan asteroid astronomlar üçün əhəmiyyətli bir müşahidə fürsəti təmin etdi və gələcəkdə mümkün təhlükələrə qarşı erkən xəbərdarlıq sistemlərinin inkişaf etdirilməsi üçün tədqiqatçılara əhəmiyyətli məlumatlar verdi.
Mayın 21-də diametri təxminən 37 metr olan “2025 DT2” Yerin 115 min kilometrliyindən keçdi.
Mənbə: TrtHaber