Türkiyə Cümhuriyyətinin qurucusu Ulu Öndər Qazi Mustafa Kamal Atatürk və onun bacısı Səimənin 1916-cı ildə bir-birinə göndərdiyi məktublar yazıya daxil edilərək üzə çıxıb.
Dos. Dr. Kenan Özkan və Prof. Dr. Sevilay Özerin ilk növbədə Prezident Dövlət Arxivi Sənədləri və Türk Tarix Qurumunun sənədlərinə əsaslanaraq yazdığı “Mustafa Kamal Paşanın Süveyş Bacısı Saime Hanımla Yazışmaları” başlıqlı məqalə Atatürkün həyatının qısa bir hissəsinə işıq salır.
Atatürkün həyatı ilə bağlı yerli və xarici tədqiqatçılar tərəfindən çoxlu araşdırmalar aparılıb. Bu araşdırmalar Mustafa Kamal Paşanın anası Zübeydə Xanım, bacısı Makbule Xanım və yaxın şahidlərin ifadələri və sənədləri əsasında aparılmışdır.
Məqalədə qeyd edilir ki, bu araşdırmalardan fərqli olaraq Mustafa Kamal Paşa Diyarbəkirin Silvan şəhərində olarkən 2-ci Ordunun 16-cı Kolordu komandanı olaraq 15 iyul 1916-cı il tarixli “Süd qardaşım Saime” imzalı məktub almışdır. İstanbulun Çengelköyündən olduğunu və bunun 26 oktyabr 1916-cı ildə məktubuna “Hanım Tibb bacısı” xitabı ilə başlayan məktubla cavab verdiyi sənədləşdirilir.
Qurtuluş savaşında iştirak etmiş Cümhuriyyət dövrünün jurnalisti Enver Behnan Şapolyonun 1955-ci ildə nəşr etdirdiyi “Atatürkün Ömrü” kitabında Makbule Xanımla müsahibəsində Atatürkün körpəlik dayəsi ilə bağlı məlumatlar yer alıb. Məqalədə də adı keçən Atatürkün körpəliyi ilə bağlı bu məlumatı Makbule xanım anasından eşitdiklərini əsas götürərək Şapolyoya belə izah edir:
“…Qardaşım Mustafa dünyaya gələndə atam Əli Rıza bəy qılınc gətirdi, başına taxdı, anamı təbrik etdi. Anamın südü az olduğundan atam Ümmügül adlı bir süt verən dayə tutdu.”
Məqalədə vurğulanırdı ki, Atatürkün süd anasının varlığı övladlığa götürdüyü bacısının görünüşü ilə aydınlaşdı.
Mustafa Kamal paşa bu məktuba Silvandan 26 oktyabr 1916-cı il tarixli “Xanım tibb bacısı” xitabı ilə başlayan məktubla cavab verir.
Mustafa Kamal Paşanın məktubda verdiyi ifadəyə görə, 13 yanvar – 11 fevral 1899-cu il tarixləri arasında Selanikdə görüşən iki ögey qardaşın 1916-cı ilə qədər bir daha əlaqə saxlamadığı görünür.
Zabit olduğu teleqraf dəstəsi ilə birlikdə həyat yoldaşının da qərargahına qatıldığını Saime Hanıma bildirən Mustafa Kema Paşanın məktubda bəzi ifadələrin üstündən xətt çəkdiyi də görünür.
Saime Hanım Mustafa Kamal Paşadan fotoşəkil istədikdə məktubunda belə cavab verdi:
“Mənim şəklimi istədiyiniz kimi təqdim etmək mənim üçün şərəf olardı. Ancaq o mənim yanımda deyil və hələlik burada çəkilməsi də mümkün deyil. Bununla belə, mənim bəzi fotoşəkillərim olduğunu düşünürəm. Beşiktaş, Akaretler’de 76 nömrədə yaşayan anam və tibb bacımla birlikdə uşaqlarınızla birlikdə gözlərinizdən öpürəm”.
1915-ci ilin avqustunda 16-cı Korpusun komandiri təyin edilən polkovnik Mustafa Kamal 1916-cı il martın 11-də Ədirnədən ayrılaraq, martın 19-da Hələbə gəldi, daha sonra 27 martda korpusun toplanacağı Diyarbəkirə çatdı və öz ordugahını qurdu. (Qərargahı 16 apreldə Silvanda qurulub.)
1916-cı il aprelin 1-dən “Mirlivə/Tuğgeneral” rütbəsinə yüksələn Mustafa Kamal Paşa Silvanda olarkən “Hörmətli qardaşım” xitabıyla başlayıb, “Həkim Miralay Osmanın xeyir-duası” sözləri ilə davam edib. Bəy Çengelköy Kuleli və Tırhalalıda bəndin başında 12 nömrəli evdə” Abdulla bəyin arvadı 15 iyul 1916-cı il tarixli iki səhifəlik “Süt bacınız Səimə” imzalı məktub aldı.
Məktubda yer alan ifadələrə görə, 3 övladı olan Saime Hanımın məktubunu yazmaqda məqsədinin könüllü olaraq orduya qatılan ərinin müdafiəsi ilə bağlı xahişini Mustafa Kamal Paşaya çatdırmaq olduğu diqqəti çəkir.
Saime Hanım məktubunda ana və atasının sağlamlıq vəziyyətindən bəhs edərək, hər ikisinin uzun müddətdir Mustafa Kamal Paşa ilə görüşə bilməməsindən kədərləndiyini bildirir.
Saime Hanımın məktubundakı ifadələrinə görə onun savadlı bir qadın olduğu və övladlarını dövrün qabaqcıl məktəblərinə göndərdiyi anlaşılır. Saime Hanımla Mustafa Kamal Paşanın 1916-cı ildə yazışmalardan sonra görüşdüklərini göstərən heç bir məlumat və ya sənəd olmasa da, onların yenidən əlaqə saxladıqları məqalənin proqnozları arasındadır.
Məqalədə bəhs edilən Dr. Əli Gülərin “Ailəm” kitabında yer alan məlumata görə, ailə üzvlərinə və yaxın ətrafına maddi yardım edən Mustafa Kamal Paşanın 1923-cü ildə bacısı Saime Hanıma 100 lirə verdiyi görülür.
Əldə olan sənədlərin işığında övladlığa götürən qardaşların əlaqəsi ilə məhdudlaşdığı görünən məqalədə onların 1923-cü ildən Atatürkün ölümünə qədər görüşdüyü və ya əlaqə saxladığına dair heç bir məlumat və ya qeyd yoxdur.
Mənbə: Haber Global