ABŞ və Rusiyanın Ukrayna ilə bağlı apardığı sülh danışıqlarına daxil olmayan Avropa liderləri Parisdə fövqəladə sammit keçirib. İclasda İngiltərə və İsveçin Ukraynaya qoşun yeritmək təklifi ilə Almaniya kansleri Olaf Şolz bu hərəkətə reaksiya verərək, bu fikri “tamamilə vaxtsız və yanlış” adlandıraraq iclası tərk edib.
ABŞ prezidenti Donald Trampın Ukrayna ilə bağlı Rusiya prezidenti Vladimir Putinlə görüşəcəyini açıqlaması Avropa liderlərini təşvişə salıb.
ABŞ və Rusiya nümayəndə heyətləri bu gün Səudiyyə Ərəbistanının paytaxtı Ər-Riyadda Ukraynada müharibəyə son qoymaq üçün danışıqlar aparmaq üçün bir araya gələrkən, Avropa ölkələri prosesə qoşulmaq və öz təhlükəsizlik maraqlarını qorumaq üçün Parisdə qeyri-rəsmi fövqəladə toplantı keçirib.
Tramp administrasiyası Rusiya ilə danışıqlarda Ukraynanın gələcəyi ilə bağlı qərarlar verməyi planlaşdırsa da, Avropa liderləri bu prosesdən kənarda qaldıqlarını və Avropanın təhlükəsizliyinə birbaşa təsir edəcək qərarların Vaşinqton-Moskva oxunda qəbul edildiyini düşünürlər ki, bu da onlar üçün təhlükə yaradır.
Buna görə də Fransa prezidenti Emmanuel Makron Avropa liderlərini Parisdəki Yelisey sarayında fövqəladə sammitə çağırıb.
İclasda Fransa, Almaniya, İngiltərə, İtaliya, İspaniya, Danimarka, Polşa və Hollandiya liderlərindən başqa, Avropa Komissiyasının sədri Ursula fon der Leyen, Avropa Şurasının sədri Antonio Kosta və NATO-nun baş katibi Mark Rutte də iştirak edib.
Sammitdə Ukraynaya qoşun yeridilməsi ilə bağlı müzakirələr böyük gərginliyə səbəb olub.
Böyük Britaniyanın baş naziri Keir Starmer Rusiyanın Ukraynaya yeni hücumlarının qarşısını almaq üçün Avropanın daha aktiv rol alması lazım olduğunu müdafiə edərək bildirib ki, Britaniya NATO müttəfiqləri ilə birlikdə Ukraynaya qoşun göndərməyə hazır ola bilər.
Lakin Almaniya kansleri Olaf Şolz bu təklifə sərt reaksiya verib və Avropa sülhməramlılarının Ukraynaya göndərilməsi ideyasını “tamamilə vaxtından əvvəl və yanlış” adlandırıb.
İngiltərə və İsveç qoşun göndərmək fikrinə yaşıl işıq yandırsa da, Scholz belə bir addımın müharibənin gedişatını təhlükəli şəkildə dəyişdirə biləcəyini müdafiə etdi.
Görüş zamanı İngiltərə ilə Almaniya arasında gedən sərt müzakirələrdən sonra Şolzun iclası erkən tərk etdiyi iddia edilib.
Şolz mətbuata verdiyi açıqlamada, “Bu müzakirənin indi aparılması tamamilə vaxtsız və səhvdir. Ukraynanın prosesə daxil edilmədiyi bir mühitdə belə qərarların verilməsi son dərəcə yersizdir” dedi.
Almaniyanın Avropadakı təhlükəsizlik tarazlıqlarının qorunub saxlanmalı olduğunu deyən Şolz, NATO-nun birlikdə hərəkət etməli olduğunu və bu cür təktərəfli qərarların Avropanın birliyini poza biləcəyini bildirib.
“ABŞ-DAN ASLILIQ AZALMALIDIR”
Sammitdə çıxış edən Danimarkanın baş naziri Mette Frederiksen Ukraynaya qoşun yeridilməsi məsələsinin hələ də aydınlaşdırılmadığını bəyan edib və ilk növbədə Ukraynanın danışıqlar masasındakı mövqeyinin gücləndirilməli olduğunu vurğulayıb.
Polşanın baş naziri Donald Tusk bəyan edib ki, Polşa Ukraynaya hərbi qoşun göndərməyəcək və ölkəsi yalnız logistik dəstək və humanitar yardımda rol oynamağa davam edəcək.
Fransa prezidenti Makron isə Avropanın təhlükəsizlik baxımından ABŞ-dan asılılığını azaltmalı olduğunu vurğulayaraq, Aİ-nin birgə borclanma yolu ilə müdafiə qabiliyyətini artırması lazım olduğunu bildirib. Lakin Almaniya və Hollandiya bu təklifə qarşı çıxıb.
Digər tərəfdən ABŞ və Rusiya nümayəndə heyətləri Səudiyyə Ərəbistanında bir araya gələrək Ukraynadakı müharibəni bitirmək üçün sülh danışıqlarına başlayıb. ABŞ dövlət katibi Marko Rubio, milli təhlükəsizlik müşaviri Mayk Vals və Yaxın Şərq üzrə nümayəndəsi Stiv Vitkoff Ər-Riyadda Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrov və Putinin baş müşaviri Yuri Uşakovla görüşüb.
Rusiyanın rəsmi kanalı “Russia Today”ə danışan Uşakov, “Ən mühüm məsələ Vaşinqtonla aramızda münasibətlərin real şəkildə normallaşmasının təmin edilməsidir. Orada ciddi insanlar var və biz ciddi yanaşma ilə gəldik” dedi.
Ukraynanın prosesə daxil edilmədiyi Ər-Riyad sammiti Avropa liderləri tərəfindən böyük narahatlıqla izlənilir.
Paris görüşündən sonra Avropa Komissiyasının sədri Ursula fon der Leyen və Avropa Şurasının sədri Antonio Kosta birgə bəyanatla çıxış edərək, “Ukraynanın müstəqilliyinə və ərazi bütövlüyünə hörmət edən sülh istəyirik. Avropa Ukraynaya hərbi yardım payını tam olaraq öz üzərinə götürür” deyib.
NATO-nun baş katibi Mark Rutte bəyan edib ki, Avropa Ukrayna üçün təhlükəsizlik təminatlarının verilməsində liderlik etməyə və Alyansın müdafiəsində öz payını artırmağa hazırdır. Rutte, “Avropa Ukrayna üçün təhlükəsizlik zəmanətlərinin təmin edilməsində liderliyi öz üzərinə götürməyə hazır və istəklidir” deyib və NATO-nun kollektiv təhlükəsizliyinə daha çox sərmayə yatırılmasının vacibliyini vurğuladı.
Mənbə: EnSonHaber