25 C
Baku
20 İyul 2025, 7:27
Baş xəbərDünya

Azərbaycanın Ümummilli Lideri Heydər Əliyev

Azərbaycanın üzünə sabitlik və iqtisadi inkişaf qapılarını açan Heydər Əliyevin vəfatından 21 il ötür.

Azərbaycan xalqı müstəqillik əldə etdikdən sonra Ermənistanla müharibə aparan, iqtisadi böhranlarla mübarizə aparan, vətəndaş müharibəsi təhlükəsi ilə üzləşmiş ölkəni zəbt edərək xilaskar rolunu üzərinə götürən Heydər Əliyevi hörmət və minnətdarlıqla xatırlayır.

Heydər Əliyevin xatirəsi müstəqillik dövründə ömrünü həsr etdiyi həm sovetlər, həm də Azərbaycan xalqı tərəfindən ona verilən ümummilli lider mənasını daşıyan “Baş lider” titulu ilə yaradılır.

Əliyevin xalqına xidmətdə, Azərbaycan uğrunda mübarizədə keçən 80 illik həyatı 1923-cü il mayın 10-da Azərbaycanın Naxçıvan Muxtar Respublikasında başlayıb.

Heydər Əliyevin həyatı

Heydər Əliriza oğlu Əliyev 1923-cü il mayın 10-da Azərbaycanın Naxçıvan şəhərində anadan olub.

1939-cu ildə Naxçıvan Pedaqoji Texnikumunu bitirdikdən sonra Azərbaycan Sənaye İnstitutunda təhsil almışdır. Amma başlayan müharibə səbəbindən təhsilini davam etdirə bilməyib.

Heydər Əliyev 1941-ci ildən Naxçıvan Muxtar Respublikası Xalq Daxili İşlər Komissarlığında və Naxçıvan Muxtar Respublikası Xalq Komissarları Məclisində şöbə müdiri vəzifəsində çalışıb. Daha sonra 1944-cü ildə dövlət mühafizə orqanlarına işə göndərilir.

Bu dövrdən dövlət təhlükəsizliyi təşkilatlarında çalışan Heydər Əliyev 1964-cü ildən Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti yanında Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi sədrinin müavini, 1967-ci ildən isə sədri vəzifələrində çalışaraq briqada generalı rütbəsinə qədər yüksəlib. Bu müddətdə Leninqradda özəl ali təhsil alıb, 1957-ci ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin tarix fakültəsini bitirib.1969-cu ildə Azərbaycan KP MK-nın ümumi yığıncağında Heydər Əliyev Azərbaycan KP MK-nın birinci katibi seçilərək respublikanın idarəçiliyini öz üzərinə götürdü. 1982-ci ildə Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Siyasi Bürosunun üzvü seçilən Heydər Əliyev SSRİ Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavini təyin edilərək SSRİ-nin rəhbər işçilərindən birinə çevrilib. İyirmi il SSRİ Ali Sovetinin deputatı olmuş Heydər Əliyev beş il SSRİ Ali Soveti sədrinin müavini vəzifəsində çalışıb.

Heydər Əliyev 1987-ci ilin oktyabrında Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsi Siyasi Bürosunun və baş katib Mixail Qorbaçovun özünün siyasətinə etiraz edərək, vəzifəsindən istefa verdi.

1990-cı il yanvarın 20-də sovet ordusunun Bakıda törətdiyi qanlı fəlakətlə bağlı Heydər Əliyev ertəsi gün Azərbaycanın Moskvadakı nümayəndəliyinə gələrək bəyanat yayıb. O, bəyannamədə Azərbaycan xalqına qarşı törədilmiş cinayətin təşkilatçıları və icraçılarının cəzalandırılmasını tələb edib. Dağlıq Qarabağ hadisələri ilə bağlı SSRİ ali rəhbərlərinin ikiüzlü siyasətinə etiraz edən Heydər Əliyev 1991-ci ildə Sovet İttifaqı Kommunist Partiyasının üzvlüyündən istefa verdi.

Azərbaycan sabitləşdi

1990-cı ilin iyulunda Azərbaycana qayıdan Heydər Əliyev əvvəlcə Bakıda, sonra isə Naxçıvanda yaşamış, həmin il Azərbaycan Ali Sovetinin deputatı seçilmişdir. 1991-1993-cü illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Sovetinin sədri və Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin sədri vəzifələrində çalışıb. 1992-ci ildə Naxçıvanda keçirilən Yeni Azərbaycan Partiyasının təsis qurultayında Heydər Əliyev partiyanın sədri seçildi.

1993-cü ilin may-iyun aylarında hakimiyyət böhranı dərinləşdiyi, ölkədə vətəndaş müharibəsinin başlanması və müstəqilliyinin itirilməsi təhlükəsi yarandığı bir vaxtda Azərbaycan xalqı Heydər Əliyevin hakimiyyətə gətirilməsi tələbi ilə üsyana qalxdı. Dövrün Azərbaycan hökmdarları Heydər Əliyevi rəsmi şəkildə Bakıya dəvət etməli oldular.

 O, 76 faiz səslə qalib gəlib

Heydər Əliyev 1993-cü ildə Azərbaycan Ali Sovetinin sədri, iyulun 24-də isə Milli Məclisin qərarı ilə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin müavini vəzifəsinə təyin edilmişdir. 1993-cü il oktyabrın 3-də keçirilən ümumi seçkilər nəticəsində Heydər Əliyev Azərbaycan Respublikasının Prezidenti seçildi.

1998-ci il oktyabrın 11-də ictimaiyyətin fəal iştirakı ilə keçirilən seçkilərdə Heydər Əliyev seçicilərin 76,1 faizinin səsini qazanaraq növbəti dəfə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti seçildi. 2003-cü il oktyabrın 15-də keçirilən prezident seçkilərində namizədliyini irəli sürməyi qəbul edən Heydər Əliyev səhhətində yaranan problemə görə seçkilərdə iştirakdan imtina edib.

Mükafatlarla təltif olunub

Heydər Əliyev bir sıra beynəlxalq mükafatlara, müxtəlif ölkələrin universitetlərinin fəxri doktorlarına və digər yüksək mükafatlara layiq görülüb. Dörd dəfə Lenin ordeni, Qırmızı Ulduz ordenləri və bir çox medallar almış Heydər Əliyev iki dəfə Sosialist Əməyi Qəhrəmanı mükafatı almış, bir çox xarici dövlətlərin orden və medalları ilə təltif edilmişdir.

Azərbaycan tarixinin otuz ildən çoxu Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır. Bu illər ərzində xalqın ictimai, siyasi, iqtisadi və mədəni həyatında gedən proseslərdə Heydər Əliyevin adı daima çəkilir…

Heydər Əliyev hakimiyyətdə olduğu müddətdə daim ölkənin inkişafı üçün çalışır, onun zəngin mədəniyyəti və böyük tarixi keçmişi ilə daim fəxr edir, gələcək nəsillərin taleyini düşünürdü. Onun sayəsində Azərbaycan bir dövlət olaraq tarixin çətin dönüşlərindən, sınaqlarından keçmişdir.

Onun siyasi uğurları dünya mətbuatında da öz əksini tapıb

Görkəmli siyasət və dövlət xadimi, xalqın qeyd-şərtsiz lideri kimi tanınan Heydər Əliyev hələ sağlığında canlı əfsanəyə çevrilib. Ona görə də Heydər Əliyev həmişə diqqəti cəlb edirdi. Dünya azərbaycanlılarının bu ümummilli liderinin təqdirəlayiq siyasi fəaliyyəti həm ölkə daxilində, həm də dünya mətbuatında geniş işıqlandırılmışdır.

Milli dövlət quruluşunun süqut təhlükəsi ilə üz-üzə qaldığı və çox ağır günlər yaşadığı bir vaxtda Azərbaycan xalqı 1993-cü ildə inadla indiki rəhbərliyin dəyişdirilməsini tələb etdi və o vaxtdan öz taleyini Heydər Əliyevin əlinə verdi.

Xalqının çətin günlərində onun təkidli dəvətini qəbul edən Heydər Əliyev Azərbaycanda siyasi səhnəyə qayıtdı. Xalq Heydər Əliyevin qayıdışını böyük ümid və sevinclə qarşıladı. Həmin gün Azərbaycan tarixinə Milli Qurtuluş Günü kimi daxil olub.

Mənbə: TrtHaber

Aynur Camal

Oxşar xəbərlər

“Qəlblərin harmoniyası-2” adlı Azərbaycan milli və dünya rəqsləri festivalı keçirildi

İntizar Əmirova

Tbilisidə ağır avtomobil qəzası baş verdi

Aynur Camal

Adanada yol qəzası oldu: 1 ölü, 3 yaralı var

Bugün TV

Bu veb sayt təcrübənizi yaxşılaşdırmaq üçün kukilərdən istifadə edir. Güman edirik ki, bununla razısınız, lakin istəsəniz, imtina edə bilərsiniz. Qəbul edin Ətraflı Oxu