Science Advances jurnalında dərc edilən araşdırmaya görə, bəzi cənub sağ balinaları 150 yaşa qədər yaşaya bilir. Bu, balinaların 70-80 il yaşadığına dair ənənəvi inancdan təxminən iki dəfə uzundur. Şimali Atlantika sağ balinalarının ömrünün ənənəvi olaraq 70 il olduğu düşünülürdü.
Lakin tədqiqatçılar aşkar etdilər ki, bu kritik təhlükə altında olan növün hazırkı ömrü cəmi 22 ildir, nadir hallarda isə 50 ildən çox olur.
Bu iki növ genetik cəhətdən çox yaxındır və hətta 25 il əvvələ qədər tək növ hesab olunurdu.
Buna görə də onların ömürlərinin oxşar olacağı gözlənilirdi. Bununla belə, Şimali Atlantik sağ balinalarındakı bu əhəmiyyətli fərq insan səbəb olduğu ölümlə izah olunur. Balinalar tez-tez balıq torlarına qarışaraq və gəmilərin toqquşması nəticəsində ölürlər.
Fotoşəkillərlə yaş təxmini
Tədqiqatçılar onilliklər ərzində ayrı-ayrı dişi balinaların fotoşəkillərindən istifadə edərək yeni yaş təxminlərini etdilər. Hər il dəfələrlə fotoşəkilləri çəkilən balinalar öldükdən sonra fotoqrafiyadan “yoxa çıxırlar” və bir daha görünmürlər.
Bu fotoşəkillərdən istifadə edərək, balinaların qocaldıqca fotoqrafiyadan yox olma ehtimalını təxmin edən “sağ qalma əyriləri” hazırlanmışdır. Bu əyrilərdən maksimum potensial ömür müddətləri hesablanmışdır.
Balinalar ən uzunömürlü məməlilərdirmi?
Təxminən 25 il əvvəl Arktikada yerli balinalarla işləyən elm adamları, baş balinaların 200 il və ya daha çox yaşaya biləcəyini göstərdilər. Ənənəvi ovçular tərəfindən öldürülən balinaların yağ qatında 1800-cü illərin ortalarına aid daş nizə ucları tapılıb.
Eynilə, baş balinaların gözündə zülalların təhlili onların uzun ömür sürdüyünü təsdiqlədi. Sağ balinalar kimi, bu analizlərdən əvvəl, tədqiqatçılar yay başlı balinaların cəmi 80 il yaşadığını düşünürdülər və insanların ən uzunömürlü məməlilər olduğunu güman edirdilər.
Uzun ömür və yavaş reproduksiya
Uzunömürlü heyvanlar ümumiyyətlə çox yavaş çoxalırlar. Balina növlərində dişilərin reproduktiv yaşa çatdığı yaş və doğuşlar arasındakı vaxt ömür uzunluğu ilə sıx bağlıdır.
Bu, balinaların uzunömürlülüyünü nəzərə alaraq onların mühafizəsi və idarə olunması strategiyalarını planlaşdırmağı zəruri edir. Əks halda, bu strategiyalar uğursuz ola bilər. Xüsusilə iqlim dəyişikliyinin təsirləri nəzərə alındıqda bu vəziyyət daha da kritikləşir.
Mavi balinalar, üzgəcli balinalar, sei balinalar, donqar balinalar, boz balinalar və sperma balinaları kimi bir çox böyük balina növlərinin ömürləri hələ də tam məlum deyil. 1960-cı illərdə sənaye balina ovuna son qoyulandan bəri, qədim balinaların əksəriyyəti populyasiyalardan çıxarılıb.
Sənaye balina ovundan sonra doğulan balinalar hələ qocalmadığından, digər balina növlərinin də kifayət qədər uzun yaşaya biləcəyi düşünülür.
Mənbə: TrtHaber