Yerin səthi əsasən dərin okeanlardan ibarət olsa da, yeni tədqiqatlar planetimizin ən böyük ekosisteminin dibini nə qədər az tədqiq etdiyimizi ortaya qoydu.
Okean Kəşfləri Liqası, Skripps Okeanoqrafiya İnstitutu və Boston Universitetinin tədqiqatçıları ictimaiyyətə açıq məlumatlardan istifadə edərək indiyədək dərin dəniz dibinin nə qədər vizual olaraq qeydə alındığını hesablayıblar.
68 illik qeydə alınmış dərin dəniz dalğıcları zamanı bəşəriyyətin dərin dəniz dibinin yalnız 0,0006-0,001 faizini kəşf etdiyi məlum olur.
Bu yuxarı təxmin 3,823 kvadrat kilometr (1,477 kvadrat mil) əraziyə uyğundur.
Bu, Amerikanın ən kiçik əyalətlərindən biri olan Rhode Island-dan bir qədər böyük və ya Belçikanın təxminən onda bir hissəsidir.
Aparıcı müəllif və dərin dəniz tədqiqatçısı Katherine Bell və onun komandası bu proqnozları daha yaxşı başa düşməyimizə kömək etmək üçün bir neçə vizual müqayisə təqdim etdi.
Məsələn, aşağıdakı şəkil ABŞ-ın şərq sahillərində yerləşən dərin dəniz dibini göstərir.
Avropa ilə daha yaxından tanış olanlar üçün Belçika üzərindən eyni miqdarda dərin dəniz dibi təklif olunur.
Tədqiqatçılar qeyd edirlər ki, bizdə yalnız dərin dəniz dibinin kiçik bir faizinin vizual qeydi var. Lakin bu ekosistem Yer səthinin 66 faizini əhatə edir.
Müşahidələrin 30 faizi 1980-ci ildən əvvəlki aşağı rezolyusiyaya malik ağ-qara fotoşəkillərdən ibarətdir.
Tədqiqatın müəllifləri 200 metrdən daha dərinliyə dalışların 43 000-dən çox qeydini toplayıb və bu məlumatlardan dərin dəniz kəşfiyyatının tarixi inkişafını araşdırmaq üçün istifadə ediblər.
Özəl sektorun neft və qaz kəşfləri bu qeydlərə daxil edilmir. 1960-cı illərdən 2010-cu illərə qədər dərin dənizə dalışların sayı dörd dəfə artıb.
Lakin zaman keçdikcə bu kəşfiyyatlar daha çox sahillərə və dayaz dənizlərə yönəldilməyə başlamışdı.
1970-ci illərdə bütün dalışların demək olar ki, 60 faizi 2000 metrdən çox dərinlikdə idisə, 40 ildən sonra bu nisbət dörddə bir idi.
Bu gün dünya okeanının 97 faizinin dərinliyini tədqiq edən beş ölkə var: “ABŞ, Yaponiya, Yeni Zelandiya, Fransa və Almaniya”
Okean Kəşfləri Liqasının prezidenti və qurucusu Bell, “İqlim dəyişikliyi və potensial mədən hasilatı da daxil olmaqla, dərin okean üçün sürətlə artan təhdidlərlə belə geniş bir bölgənin məhdud kəşfiyyatı böyük elmi və siyasi problem yaradır” deyib.
Dünyanın hər yerində 1000-dən çox kəşfiyyat platforması yerləşdirsək belə, Bell və komandası Yerin bütün dəniz dibinin vizuallaşdırılmasının təxminən 100.000 il çəkəcəyini proqnozlaşdırır.
Tədqiqatın nəticələri qlobal dərin okeanların tədqiqi və tədqiqində əsaslı dəyişikliklərə ehtiyac olduğunu vurğulayır.
Bu araşdırma “Science Advances” jurnalında dərc olunub.
Mənbə: EnSonHaber