1985-ci ildə 9 milyona çatan Bolqarıstanda əhali, aşağı doğum nisbətləri və artan immiqrasiya səbəbiylə son 40 ildə davamlı olaraq 6,4 milyona enmişdir və hökumətlərin bu tendensiyanın qarşısını almaq səyləri nəticəsiz qalmışdır.
Bolqarıstan Milli Statistika İnstitutunun (NSI) məlumatlarına görə, 1985-ci ildə 8 milyon 948 min olan ölkədəki əhali, aradakı dövrdə təxminən yüzdə 30 itki ilə 2023-cü ildə 6 milyon 445 minə qədər azaldı.
NSI məlumatlarına əsasən, 2023-cü ildə ölkədə 57 min körpə doğulub və 101 min insan ölüb. Ölkədə əhalinin sayının azalmasında ən təsirli faktor kimi son 25 ildə ölümlərin doğumu üstələməsi ortaya çıxıb.
Bundan əlavə, Bolqarıstandan başqa ölkələrə miqrasiya ölkənin 2007-ci ilin əvvəlində Avropa İttifaqına üzvlüyündən sonra sürətlənib və son illərdə əhalinin itkisinə səbəb olan amillərdən birinə çevrilib.
Hökumət əhalinin artımı üçün bir çox tədbirlər gördü
Bolqarıstan əhali itkisini azaltmaq və geri qaytarmaq üçün bir çox tədbirlər görsə də, istədiyi nəticəni əldə edə bilmədi. Bu kontekstdə 2012-2030-cu illəri əhatə edən “Əhalinin Demoqrafik İnkişafı üzrə Yenilənmiş Milli Strategiya” 2012-ci ildə hökumət tərəfindən qəbul edilib.
55 və yuxarı yaşda olan şəxslərin fəal sosial həyata daha çox cəlb olunmasını təmin etmək məqsədi daşıyan strategiya 2019-cu ildə qəbul edilib.
Son illərdə hökumət sənayeləşmə və mənzil siyasətini təkmilləşdirməyi və əhalinin azaldığı kənd ərazilərinə daha çox resurs köçürməklə immiqrantların geri qayıtmasını təşviq etməyi hədəfləyir.
Bolqarıstan 1960-cı illərdən etibarən ailələrə və uşaqlara dövlət dəstəyi sistemi tətbiq edir, lakin bu proqrama ayrılan vəsait digər Aİ ölkələri ilə müqayisədə kifayət qədər deyil.
Əhali 2050-ci ilə qədər 5 milyondan aşağı düşə bilər
Bolqarıstan Elmlər Akademiyasından prof. Dr. Nadejda İliyeva AA müxbirinə ölkə əhalisinin azalmasının səbəbləri və buna qarşı görülə biləcək tədbirlər barədə danışıb.
İliyeva bildirib ki, son 10 ildə hər il orta hesabla 84 min nəfər azalan Bolqarıstan əhalisinin 2050-ci ildə 5 milyondan aşağı düşəcəyini proqnozlaşdırır.
Əhalinin azalmasının doğum nisbətinin ölüm nisbətindən aşağı olmasından qaynaqlandığını deyən İliyeva təkcə Bolqarıstanda deyil, bütün inkişaf etmiş ölkələrdə aşağı doğum nisbətlərinin müşahidə edildiyini bildirib.
İliyeva, hökumətin doğum səviyyəsini artırmaq üçün müxtəlif tədbirlər gördüyünü və Bolqarıstanın 2 il ilə ən uzun analıq məzuniyyətinə sahib olan ölkələrdən biri olduğunu, lakin əhalinin artımını təmin etmək üçün Avropada həyata keçirilən bütün siyasətlərin ümumiyyətlə böyük nəticə vermədiyini qeyd edib. Avropa ölkələrində əhali artımının digər bölgələrdən gələn mühacirləri cəlb etməklə əldə edildiyini ifadə edən İliyeva, “İnsanlar həmişə daha yaxşı maliyyə və sosial təminat ala biləcəkləri yerlərə köçürlər” deyib.
Ölkədən xaricə miqrasiyanın daxili miqrasiyadan daha çox olduğunu bildirən İliyeva, “1989-cu ildən sonra siyasi və iqtisadi səbəblərdən böyük bir immiqrasiya dalğası başladı. 1989-1992-ci illərdə 468 min nəfər Bolqarıstanı tərk etdi. 1993-2000-ci illərdə bu rəqəm 2302 min nəfərə, 2312 min nəfərə, 010-2020. Bu, 300 min nəfərə çatıb, yəni 1989-2021-ci illər arasında Bolqarıstandan təxminən 1 milyon 200 min nəfər mühacirət edib” deyib.
Digər tərəfdən, son illərdə ölkəyə məskunlaşanların sayında artım olduğunu və bunun xaricdə yaşayan bolqarların və bolqar əsilli türklərin Türkiyədən qayıtması ilə bağlı olduğunu bildirən İliyeva, xüsusilə türklərin sıx yaşadığı Kırcaali bölgəsində urbanizasiyanın artdığını sözlərinə əlavə edib.
Əhali sıxlığının ən aşağı Bolqarıstanın şimal-qərb bölgəsində olduğuna diqqət çəkən İliyeva, son illərdə Qərbi Rodop bölgəsində də ciddi azalmanın müşahidə edildiyini bildirib.
İliyeva əlavə edib ki, paytaxt Sofiyada və böyük şəhərlər olan Plovdiv, Varna, Burqas, Ruse və Stara Zaqorada əhalinin artımı davam edir və bu tendensiyanın növbəti illərdə də davam edəcəyi gözlənilir.
Mənbə: TrtHaber