Yeni aşkar edilmiş sənədlər Böyük Britaniyanın xarici kəşfiyyat agentliyi olan Mİ6-ya bağlı agentin Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyinə (MAQATE) sızdığını ortaya qoyur. İrana qarşı iqtisadi sanksiyaların bünövrəsini formalaşdıran və bir neçə nüvə aliminin qətlinə zəmin yaradan bu kəşfiyyat əməliyyatı həm də “MAQATE-İsrail əməkdaşlığı” ilə bağlı uzun müddətdir mövcud olan iddiaları əsaslandırır.
Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyinin (BAEA) qərəzsizliyi ilə bağlı illərdir davam edən mübahisələr yeni sızan sənədlərlə qızışdırılıb. Məlum olub ki, Britaniya kəşfiyyat agentliyi MI6-nın baş agenti Nikolas Lenqman illərdir MAQATE-də çalışıb və İrana qarşı sanksiyaları əlaqələndirib. Sənədlər həmçinin agentliyin kəşfiyyat agentlikləri ilə əlaqələrini və onun İsrailin iranlı nüvə alimlərinə qarşı sui-qəsdlərdəki rolunu açıqlayır.
ABŞ-da yerləşən “The Grayzone” kəşfiyyat xəbər saytı tərəfindən üzə çıxarılan sənədlər açıq şəkildə göstərir ki, Mİ6-nın baş agenti Nikolas Lenqman MAQATE-də mühüm rolları öz üzərinə götürüb. Böyük Britaniya hökumətinin sənədləri Lenqmanın məsuliyyət dairəsini “MAQATE-yə dəstək verməklə kütləvi qırğın silahlarının yayılmasının qarşısını almaq”, “yüksək səviyyəli diplomatik əməkdaşlıq vasitəsilə İrana qarşı sanksiyaları həyata keçirmək” və “beynəlxalq agentliklər vasitəsilə strategiyalar hazırlamaq” kimi təsvir edilir. 2010-2012-ci illər arasında İrana qarşı sanksiyaları şəxsən koordinasiya etdiyini bildirən Langman, bu müddət ərzində ABŞ, Avropa Birliyi, Yaxın Şərq və Uzaq Şərqdəki tərəfdaşları ilə əməkdaşlıq etdiyini də açıqlayıb.
Mİ6-nın illər ərzində MAQATE-yə texniki və kəşfiyyat məlumatları təqdim etdiyinə dair iddialar, xüsusən də İsrailin iranlı nüvə alimlərini öldürməsindən sonra yenidən gündəmə gəlib. MAQATE-nin iyunun 12-də dərc edilən hesabatında İranın Nüvə Silahlarının Yayılmaması Müqaviləsini pozduğu iddia edilir; Ertəsi gün İsrail İrana hücum etdi, doqquz nüvə alimi və yüzlərlə mülki vətəndaşı öldürdü. Tehranın “Artıq MAQATE ilə əməkdaşlıq etməmək” qərarı iyunun 28-də verilib.
Sənədlərə əsasən, Nikolas Lenqmanın fəaliyyəti xüsusilə 2010-2012-ci illər arasında kritik rol oynayıb.
Bu müddət ərzində BMT Təhlükəsizlik Şurası qətnamə ilə İran İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun aktivlərini dondurub və ABŞ-ın keçmiş prezidenti Barak Obamanın administrasiyası İrana qarşı ağır sanksiyalar tətbiq etməyə başlayıb. Elə həmin il Aİ İran banklarını SWIFT sistemindən çıxardı və maliyyə sanksiyaları tətbiq etdi. Britaniya kəşfiyyatının hesabatları göstərir ki, Lenqman bu addımlarda əsas rol oynayıb, xüsusilə də MAQATE-yə kəşfiyyat məlumatlarını təqdim etməklə, İran əleyhinə kampaniyanın əsasını qoyub. Mossad ilə koordinasiyada aparıldığı aydın görünən sənədlərə görə, Lenqman İranın nüvə imkanlarını şişirdən məzmun hazırlayıb və bu materiallardan beynəlxalq diplomatik şəraitdə istifadə edib.
Lenqmanın tərcümeyi-halında “İranın nüvə proqramını gecikdirmək üçün etimadın yaradılması səyləri və güc danışıqları” ifadəsi də var. O zaman İranın nüvə fəaliyyətlərinə cavabdeh olan və ilk dəfə Langmanın hesabatlarında hədəf alınan Muhsin Fəxrizadə 2020-ci ildə silahlı hücumda öldürülüb. Lakin İran hücumda İsraili günahlandırıb.
MAQATE VƏ MI6 ARASINDA ƏMƏKDAŞLIQ VARMI?
MAQATE-nin baş direktoru Rafael Qrossinin İsraillə yaxın təmasları da son vaxtlar sual altına düşüb. Mİ6-nın daxili memorandumlarına əsasən, MAQATE-nin İran daxilində təftiş fəaliyyətləri nüvə alimlərinin yerlərini, vərdişlərini və təhlükəsizlik zəifliklərini də qeydə alıb. Bu qeydlərin İsrailə sızdırıldığı və onlar əsasında sui-qəsdlərin planlaşdırıldığına dair iddialar Rusiya, Çin və İran tərəfindən rəsmi müzakirələrdə tirajlanır.
MI6-nın Lenqmanı üstün nailiyyət medalı ilə təltif etdiyinə dair məlumatlar da sənədlərdən sızdı və sözügedən şəxsin 2005-ci ildə Yunanıstanda 28 pakistanlının oğurlanması və işgəncə edilməsində əli olduğu iddia edilir. Sənədlər həmçinin Lenqmanın əvvəllər Pakistan, Əfqanıstan, Hindistan və Uzaq MIvision6-da baş kəşfiyyat koordinatoru kimi çalışdığını ortaya qoyur.
Mənbə: HaberGlobal