Stressli iş günündən sonra bir çox insan ən çox istədikləri qidaların burger, kartof qızartması və pizza olduğunu deyib.
SM-Clinic-dən qastroenteroloq və diyetoloq Elena Moroşkina Gazeta.Ru-ya bildirib ki, bu ümumi davranışın tamamilə başa düşülən fizioloji səbəbləri var.
Onun sözlərinə görə, fast food istəyi “zəif iradə” ilə əlaqəli deyil – onlar yorğun bədənin enerjini bərpa etməyə və stresslə mübarizə aparmağa reaksiyasıdır.
“Əgər axşama qədər beyninizdə burger, kartof qızartması və qazlı içkinin aydın təsəvvürü varsa, bu normaldır. Beyin gün ərzində əsas enerji mənbəyi olan çoxlu qlükoza istifadə edərək tez yanacaq axtarır. Fast food bunun üçün idealdır, çünki tərkibində çoxlu sadə karbohidratlar və yağlar var, bu da tez zövq və dərhal enerji bərpası təmin edir”, – deyə Moroşkina izah edib.
Stress hormonu olan kortizol xüsusi rol oynayır, şirin və yağlı qidalara aclığı və istəkləri artırır. Günün sonunda beyin qidanı görülən işlər və stresslər üçün mükafat kimi qəbul etməyə başlayır.
Sanki beyin xülasə edir: “Mən dözdüm. Mən bacardım. Mən kompensasiya almağa haqqım var”. Buna görə də bir çox insan axşam yüksək kalorili, “rahatladıcı” qidalar seçir.
Bundan əlavə, axşam prefrontal korteksdə – beynin özünə nəzarətdən məsul olan hissəsində – aktivlik azalır. Bu, insanın gün ərzində “yalnız salat yeməyi” planlaşdırdığı, lakin gecə düşən kimi qəfildən çizburgerin “seçim olduğuna” qərar verdiyi klassik vəziyyəti izah edir. Həkim vurğulayır ki, bu, zəiflik deyil, beynin təbii enerjiyə qənaət rejimidir.
Axşam saatlarında, gün ərzində nizamsız qidalananlarda belə, fast food istəkləri güclənir.
Əgər bir insan özünü qəhvə ilə məhdudlaşdırarsa, yolda yeyərsə və ya kifayət qədər protein qəbul etməzsə, bədən yenə də öz təsirini göstərəcək – və ən qısa şəkildə.
Yuxu çatışmazlığı aclıq və toxluq hormonları balansını pozan əlavə bir amildir.
Lakin, ekspert hesab edir ki, fast fooddan tamamilə imtina etmək mənasızdır. Düzgün şərait yaratmaq – beyin gərginliyini azaltmaq və gün ərzində normal qidalanmaq daha təsirli olur.
Tövsiyələrə hər 4-5 saatdan bir tam yemək, günortadan sonra “ağıllı qəlyanaltılar” (qatıq, qoz-fındıq, kəsmik, humuslu tərəvəzlər), susuz qalmamaq və kifayət qədər yuxu almaq daxildir. Evdə sadə, lakin sağlam şam yeməyi seçimləri hazırlanarsa, axşam ağır qidalara olan istəklər də azalacaq – yorğun beyin daha asan yolu seçəcək.
“Sürətli yemək beynin mükafat sistemini stimullaşdıran xüsusi hazırlanmış bir məhsuldur. Yağ, şəkər və duzun birləşməsi dopaminin ifrazını tetikler, buna görə də stresli günlərdə belə bir qəlyanaltı tez bir rahatlama kimi hiss olunur. Nəticədə, bəzi insanlar tədricən şərti bir refleks inkişaf etdirirlər: stress — sürətli yemək — rahatlama — təkrar”, – deyə Moroşkina əlavə edib.
Həkim vurğulayır ki, işdən sonra sürətli yemək istəsəniz, bu, insanın günahı deyil, fizioloji amillərin birləşməsinin nəticəsidir.
“Amma gün ərzində özünüzə qulluq etməyə başlasanız, istəklər azalacaq və seçimləriniz daha şüurlu olacaq. Əgər gün həqiqətən çətin keçibsə, burgeri “pozuntu” yox, şüurlu bir seçim edin. Zehni baxımdan bu, daha da sağlamdır”, – diyetoloq yekunlaşdırır.
Mənbə: mail.ru