Çin elm dünyasında daha bir təməlqoyma layihəsini həyata keçirdi və dünyanın ən güclü süni cazibə qüvvəsini yarada bilən qurğunu istifadəyə verdi. 2018-ci ildə Çin hökuməti tərəfindən təsdiqlənən və 2020-ci ildə tikintisinə başlanan CHIEF layihəsi təxminən 2 milyard yuan (276,5 milyon ABŞ dolları) böyük büdcə ilə həyata keçirilib.
Bu obyektdə hiperqravitasiya sahəsində tədqiqatlar üçün dünyanın ən böyük və ən güclü sentrifuqası yerləşir.
Hiperqravitasiya Yerin təbii cazibə qüvvəsindən qat-qat güclü olan cazibə qüvvəsinə aiddir.
CHIEF-dəki sentrifuqa bu qüvvəni yüksək sürətlə fırlanan nəhəng qol vasitəsilə yaradır.
Qolun hərəkəti mərkəzdənqaçma qüvvəsi adlanan təsir yaradır ki, bu da xaricə doğru itələyici qüvvə yaradır. Bu şəkildə Yerin normal cazibə qüvvəsindən (1G) çox daha güclü cazibə qüvvəsi simulyasiya edilə bilər.
Hiperqravitasiya müxtəlif elmi və mühəndislik sahələrində mühüm tətbiqlərə malikdir:
Material Testi: Körpülər, binalar və kosmik gəmilər kimi strukturlar üçün istifadə olunan materialların davamlılığı hiperqravitasiya şəraitində sınaqdan keçirilə bilər. Bu, materialların real həyatda qarşılaşa biləcəkləri sərt şərtlərə nə qədər davamlı olduğunu anlamağa kömək edir.
Geoloji Simulyasiya: Çayların daşqın dinamikası, onların bəndlərə təsiri və zəlzələlərin yer strukturlarına təsiri kimi geoloji hadisələr hiperqravitasiya mühitində simulyasiya edilə bilər. Bu simulyasiyalar təbii fəlakətləri daha yaxşı anlamağa və qarşısını almağa kömək edə bilər.
Kosmik Tədqiqatlar: Bitkilərin kosmosda necə böyüdüyü və mikroqravitasiya mühitinin insan orqanizminə təsiri kimi mövzular hiperqravitasiyadan istifadə edilərək araşdırıla bilər. Bu tədqiqatlar gələcək kosmik missiyaların planlaşdırılmasında çox vacibdir.
Hiperqravitasiya şəraiti yaratmaqla, CHIEF Yerin cazibə qüvvəsi altında adətən çox uzun sürəcək fiziki prosesləri sürətləndirir.
Bu xüsusiyyət alimlərə hadisələri daha tez və səmərəli şəkildə müşahidə və öyrənməyə imkan verir.
Məsələn, CHIEF-də təbiətdə on minlərlə il çəkəcək çirkləndiricilərin daşınması çox daha qısa müddətdə müşahidə edilə bilər.
CHIEF layihəsinə rəhbərlik edən Zhejiang Universitetindən professor Çen Yunmin bildirir ki, bu obyekt alimlərə unikal imkanlar təqdim edir.
Professor Yunmin dedi ki, “CHIEF sayəsində elm adamları on minlərlə il ərzində təbiətdə çirkləndiricilərin daşınmasını müşahidə edə biləcəklər” deyir.
Hiperqravitasiya sentrifuqaları mürəkkəb fizika problemləri və mühəndislik problemləri üzrə tədqiqatlar üçün də son dərəcə faydalıdır, çünki onlar vaxtı və məkanı “sıxışdırırlar”.
CHIEF 1900 gt mərkəzdənqaçma qabiliyyəti ilə 32 tona qədər yükləri daşıya bilər (çəki sürəti × ton). Bu imkan onu dünyanın digər oxşar qurğularından qat-qat güclü edir
Altı hiperqravitasiya eksperimental kamerası ilə CHIEF altı fərqli sahədə tədqiqata diqqət yetirəcək:
Yamac və bənd mühəndisliyi
seysmik geotexnika
dərin dəniz mühəndisliyi
dərin yer mühəndisliyi
geoloji proseslər
material emalı
Birinci sentrifuqanın əsas mühərriki işə salınıb və işə hazırdır. Qalan iki sentrifuq və onlar üçün 10 bort qurğusu hələ də istehsaldadır. CHIEF-in ilk istismara verilməsi mərhələsinin bu il başa çatdırılması planlaşdırılır.
Mənbə: EnSonHaber