Heç vaxt gecikməsəniz belə, yəqin ki, bəzən gecikə biləcək dostlarınız və ya həmkarlarınız olur. Sizi bunu etməyə vadar edən nədir və bununla mübarizə aparmaq mümkündürmü?
Psixoloqlar hesab edirlər ki, gecikmənin öz gizli motivləri var:
Müstəqil olmaq və qaydalara tabe olmamaq istəyi.
Bu, bütün sosial norma və qaydalara qarşı şüursuz müqavimətdir. Bu, xüsusilə uşaqlıqda valideynlərindən, qəyyumluğundan və nəzarətindən həddindən artıq təzyiqlə üzləşənlər üçün doğrudur. Belə bir insan üçün vaxtında gəlmək, qaçmağa çalışdıqları çərçivənin diktaturasına boyun əymək deməkdir.
Əhəmiyyətli olmaq arzusu.
Axı, kimi gözlədiyiniz barədə düşünməmək mümkün deyil – bu cür davranış narsistik fərdlər üçün xarakterikdir. Gecikməklə insan özünə hörmətini artırır, təkcə vaxtı deyil, başqa insanların hisslərini də laqeyd edir.
Başqaları üzərində güc hiss etmək istəyi.
Axı insan davamlı olaraq gecikirsə, onu gözləyənlərdə narahatlıq hissi yaradır və görünüşü ilə onları “xilas” edir. Məsələn, bu, çox vaxt həkimlərə xasdır – onlar xəstələri görüş gözləməyə məcbur edir, sonra isə əzab verəndən xilaskara çevrilirlər.
Dəqiq ola bilməmək.
İnsan başqaları ilə ünsiyyətdə yöndəmsiz, uğursuz, inandırıcı görünmək qorxusu ilə idarə olunur, buna görə də xoşagəlməz bir vəziyyətdən – işgüzar görüşdən, imtahandan və s.-dən qaçmaq üçün mümkün uğursuzluq vaxtını şüursuz olaraq gecikdirir.
Gecikməməyi necə öyrənmək olar?
Əvvəlcə niyə gecikdiyinizi anlamağa çalışın. Vaxtında olmadığınızı anlayanda özünüzü necə hiss edirsiniz – narahatlıq, qorxu? Özünüzü yöndəmsiz hiss edirsiniz və üzr istəməli olursunuz? Bəlkə də, görüş vaxtı pozulduqda, daxili günahkarlıq hissi ilə eyni şəkildə mübarizə aparmağa çalışırsınız. Özünüzü sizi gözləyən birinin yerinə qoyun. Sizcə, daim sizi gözləmək məcburiyyətində qalanlar necə hiss edir? Bəlkə də bu vəziyyətin digəri üçün nə qədər xoşagəlməz olduğunu başa düşəcəksiniz. Gözləməli olduğunuz zaman şəxsən özünüzü necə hiss edirsiniz? Qəzəb, qəzəb, gücsüzlük? Bu davranış sizi qıcıqlandırırmı, buna boş vaxt itkisi kimi baxırsınız?
Zamanınızın meneceri olun
Özünüz üçün ciddi planlar qurmağa çalışın və onlara ciddi əməl edin – bütün görüşləri eyni dərəcədə vacib sayın. Hazırlaşmaq və səyahət etmək üçün vaxtınızı əvvəlcədən hesablayın (sizi gecikdirə biləcək hər şey üçün 10-15 dəqiqə “ehtiyat” haqqında unutmayın). Görüşün naməlumluğundan qorxursunuzsa, sizi nə gözləyə biləcəyinə əvvəlcədən hazırlayın – bu, narahatlığı azaltmağa kömək edəcəkdir.
Saatınıza daha tez-tez baxın
Gecikməyin sizin işiniz olduğunu bilirsinizsə, vaxtı izləməyə kömək edən maddələri laqeyd etməməlisiniz. Bu, “vaxt qatilləri” ilə bağlı xüsusilə vacibdir – sosial şəbəkələrdə dostunuzun lentini yeniləmək, şəkillər, musiqi və boş (və o qədər də çox deyil) vaxtınızı sakitcə mənimsəyən hər şeyi axtarmaq.
Prioritetlərinizi düzgün müəyyənləşdirin
Tapşırıqlar arasında seçim edərkən ən vacib və diqqət tələb edənlərə üstünlük verin. Tapşırıqlarınızı əsas və ikinci dərəcəli işlərə bölün – bu, yalnız lazımsız enerji xərclərinin qarşısını almağa kömək etməyəcək, həm də səmərəliliyinizi artıracaqdır.
Mükəmməlliyə can atmayın
Tez-tez gecikmə, bir insanın fanatik olaraq bir şeyə həvəsli olması səbəbindən baş verir: təmizlik, onlayn oyunlar, dostlarla ünsiyyət – hər hansı bir şey. Nəticələrin arxasınca vaxtınızı tamamilə itirə və görüşə 20 dəqiqə deyil, bir saat gec gələ bilərsiniz.
Özünüzü mükafatlandırın
Müdirinizin vaxtında gəldiyiniz üçün sizi tərifləməsi çətin ki, özünüzü mükafatlandırın. Bunu nə qədər tez-tez etsəniz, bir o qədər punktual olacaqsınız. Ziqmund Freyd sistematik gecikməni psixoseksual inkişafın anal mərhələsində ilişib qalmanın təzahürü kimi qəbul edirdi – o hesab edirdi ki, əgər uşaq potty təlimində çətinlik çəkirsə, o zaman sonradan özünü idarə etmə ilə bağlı tapşırıqları yerinə yetirməkdə problemlər yaranacaq, o cümlədən punktuallıq.
1991-ci ildə Klivlend Universitetinin apardığı psixoloji araşdırmanın nəticələrinə görə, gecikməyə meyilli insanlar punktual insanlardan bir sıra cəhətlərə görə fərqlənirlər. Məsələn, başqalarından daha çox qayğı və qayğıya ehtiyac hiss edirlər, onlar artan narahatlıq ilə xarakterizə olunur – həm uzunmüddətli, həm də reaktiv.
Mənbə: mail.ru