Dünyada ağac növlərini araşdıran mütəxəssislər 192 ölkədə ağacların təhlükə altında olduğunu vurğulayırlar. Təbiətdə yaşayan ağacların üçdə birinin nəsli kəsilmək təhlükəsi ilə üzləşdiyi bildirilir. Mütəxəssislər deyirlər ki, ən böyük təhlükələr kənd təsərrüfatı və ağac kəsmədir.
Mütəxəssislər bütün dünyada ağac növlərinin sürətlə nəsli kəsilmək təhlükəsi ilə üzləşdiyinə diqqət çəkərək, 192 ölkədə ağacların təhlükə altında olduğunu vurğulayırlar. Son araşdırmalara görə, təbiətdə yaşayan ağac növlərinin üçdə birindən çoxunun nəsli kəsilmək təhlükəsi var. Bu rəqəmin nəsli kəsilmək təhlükəsi ilə üzləşmiş bütün quş, məməli, sürünən və suda-quruda yaşayan növlərin cəmindən çox olduğu bildirilir. Bu həyəcanverici xəbər dünya liderlərinin təbiəti qorumaq üçün bir araya gəldiyi BMT-nin Biomüxtəliflik Sammitində (COP 16) açıqlanıb. Kolumbiyanın Kali şəhərində keçirilən sammitdə 2030-cu ilə qədər quruların, dənizlərin və okeanların 30%-nin qorunması hədəflənir. Zirvə toplantısında təbiətin mühafizəsi planında əldə edilən irəliləyişlər qiymətləndirilərkən, ağacların həyati fayda və təhlükələri bir daha gündəmə gətirildi.
Ağaclar təkcə havanı təmizləmək və karbon emissiyalarını azaltmaq kimi ekoloji funksiyaları ilə deyil, həm də minlərlə quş, həşərat və məməlilər üçün ev təmin etməklə ekosistemin tarazlığında mühüm rol oynayır. Bununla belə, son araşdırmalar ağacların 38%-nin nəsli kəsilmək təhlükəsi ilə üz-üzə qaldığını üzə çıxarıb. Bitki mühafizəsi təşkilatı Botanical Gardens Conservation International (BGCI) və Beynəlxalq Təbiəti Mühafizə İttifaqı (IUCN) tərəfindən aparılan bu qiymətləndirmədə dünya üzrə 1000-dən çox alim iştirak edib.
BGCI-dən Emily Beech bildirir ki, bütün dünyada ağaclar təhlükə altındadır və yerli mühafizə səyləri indi daha çox prioritetdir.
Ağacların məhvinə səbəb olan əsas amillər kənd təsərrüfatı üçün torpaqların təmizlənməsi və ağacların kəsilməsidir. Xüsusilə mülayim bölgələrdə ağaclar da xəstəlik və zərərvericilər tərəfindən təhlükə altındadır. Maqnoliya, palıd və ağcaqayın kimi tanınmış ağac növləri ən çox risk altında olan növlər arasındadır.
Londondakı Kew Kral Nəbatat Bağının alimləri ağac növlərini qorumaq üçün səylərini sürətləndirirlər. Burada ağac toxumları yığılır və xüsusi olaraq dendrarilərdə yetişdirilir. Kewdən olan mühafizə tədqiqatçısı Steven Bachman, içində olduğumuz biomüxtəliflik böhranına diqqət çəkərək, “Bu rəqəmlər həqiqətən şok edicidir. Ağaclar yox olarsa, onlardan asılı olan bir çox digər növlər də yox olacaq”.
AĞACSIZLIQ BÜTÜN TƏBİƏTİ TƏHLÜKƏLİ EDİR
Ağaclarla yanaşı digər bitki və heyvan növlərinin də təhlükə altında olduğu bildirilir. Məsələn, Avropanın bir çox yerlərində kirpilər öz təbii yaşayış yerlərini itirərək nəsli kəsilmək təhlükəsi ilə üzləşirlər. Bundan əlavə, İngiltərənin böyük sahilyanı ərazilərində köçəri quşların fasilə verib dincələ biləcəyi ərazilərin getdikcə azalması narahatlıq doğurur. Böyük Britaniyanın dörd sahil quşu növü – boz cəngəl, dunlin, daş durna və qıvrım – qırmızı siyahıya salınaraq daha təhlükəli vəziyyətdədir.
Mənbə: TGRT