İnsanlar sosial vaxtlarının təxminən 14%-ni başqaları haqqında danışmağa sərf edirlər. Orta hesabla bu, hər saat danışıq üçün təxminən doqquz dəqiqədir – gündəlik ünsiyyətimizin əhəmiyyətli bir hissəsi. Gestalt-terapevt və ailə psixoloqu Vera Nikiforova insanların niyə başqalarını müzakirə etməyi çox sevdiyini izah etdi.
Onun fikrincə, insanların başqalarının hekayələrinə marağının təbiəti çoxşaxəlidir.
“Başqaları ilə danışmaq insanlar arasında daha dərin emosional əlaqə yaratmağın bir yoluna çevrilir. “Gizli” məlumatı paylaşmaqla insanlar münasibətlərini gücləndirən xüsusi güvən məkanı yaradırlar,” psixoloq deyir.
Başqalarını müzakirə etmək istəyi ilə öz əhəmiyyətini təsdiqləmək ehtiyacı arasında aydın əlaqə var. Vera Nikiforova izah edir: “Eksklüziv məlumatın sahibi olmaqla, insan özünü qavrayışına və qrupdakı mövqeyinə birbaşa təsir edən xüsusi bir status qazanır”.
Sosial psixologiya bu fenomenin başqa bir mühüm cəhətini – sosial davranışın tənzimlənməsini vurğulayır. Başqalarının hərəkətlərini müzakirə edərək, icma üzvləri şüursuz şəkildə məqbul olanın sərhədlərini müəyyən edirlər. Bu mexanizm xüsusilə iş qruplarında və ailə sistemlərində özünü göstərir.
Psixoloqun qeyd etdiyi kimi, antropoloji tədqiqatlar bu hadisənin təkamül köklərinə işarə edir. Digər qrup üzvləri haqqında məlumat toplamaq və ötürmək bacarığı icmaların sağ qalması üçün vacib bir bacarıq idi. İnkişaf etmiş sosial ünsiyyət sistemi olan qəbilələrdə xarici təhlükələrə uyğunlaşma səviyyəsi xeyli yüksək idi. Beləliklə, digər insanların təcrübələrini müzakirə etmək, öz davranış modellərinizdən daha çox xəbərdar olmağa kömək edir. Bu, cəmiyyətin kollektiv qorxularını, istəklərini və qarşılanmamış ehtiyaclarını əks etdirən bir növ sosial güzgüdür”, – psixoloq deyir.
Neyropsixoloji tədqiqatların nəticələri bu hadisənin bioloji əsasını ortaya qoyur: sosial informasiya mübadiləsi zamanı beyində həzz mərkəzləri işə düşür. Eyni zonalar yeməkdən və ya maddi mükafatdan həzz almaqdan məsuldur.
Bu mexanizm, başqaları haqqında xəbərləri bölüşmək istəyinin bəzən demək olar ki, qarşısıalınmaz hala gəlməsini izah edir.
Başqalarının problemlərini müzakirə etmək çox vaxt psixoloji müdafiə mexanizmi kimi çıxış edir. Bu, insanlara öz təcrübələrinin öhdəsindən gəlməyə, narahatlığı azaltmağa və insan problemlərinin və təcrübələrinin universallığını dərk etməkdə təsəlli tapmağa kömək edir.
Qeybətin mahiyyətinə psixologiya obyektivindən nəzər saldıqda bir çox mühüm funksiyaları yerinə yetirən mürəkkəb sosial mexanizm görmək olar: qrup davranışını tənzimləməkdən tutmuş dərin psixoloji ehtiyacların ödənilməsinə qədər. Bu mexanizmləri dərk etmək daha şüurlu ünsiyyətə və konstruktiv sosial qarşılıqlı fəaliyyətə yol açır”, – deyə psixoloq yekunlaşdırıb.
Mənbə: mail.ru