Alimlər kainatın gələcəyi ilə bağlı ən pessimist proqnozlardan birini veriblər. Tanınmış qara dəlik mütəxəssisi Heino Falcke, kvant fizikası Michael Wondrak və riyaziyyatçı Valter van Suijlekomun apardığı yeni araşdırmaya görə, kainatdakı bütün ulduz qalıqları (hətta ən davamlı ağ cırtdanlar da) Hawking şüalanmasına bənzər bir proseslə buxarlanacaq və yox olacaq.
Üç hollandiyalı alimin Hokinq radiasiyası ilə bağlı apardığı hesablamalara görə, kainatın sonu düşünüləndən çox daha sürətli ola bilər. Tədqiqatçılar hesabladılar ki, kainatdakı ulduzların son qalıqlarının yox olması üçün təxminən 10⁷⁸ il lazım olacaq. Bu müddət əvvəllər təklif edilən 10¹¹⁰⁰ ildən çox qısadır.
Qara dəlik mütəxəssisi Heino Falcke, kvant fizikası Maykl Wondrak və riyaziyyatçı Valter van Suijlekom tərəfindən aparılan araşdırma, eyni üçlüyün 2023-cü ildə nəşr etdiyi məqalənin davamıdır.
Tədqiqat göstərdi ki, təkcə qara dəliklər deyil, həmçinin neytron ulduzları kimi digər göy cisimləri də Hokinq şüalanmasına bənzər bir proseslə “buxarlana” bilər. Bu nəşrdən sonra elm aləmində və ictimaiyyətdə “Bu proses nə qədər vaxt aparacaq?” sualı yaranmağa başlayıb. Sual kəskin şəkildə ortaya çıxdı. Sualın cavabı yeni məqalədə tapıldı.
Tədqiqatçılar hesablamışdılar ki, Kainatın sonu təxminən 10⁷⁸ il ərzində baş verəcək, yalnız Hokinqə bənzər şüalanma nəzərə alınarsa. Bu, kainatın ən uzunömürlü cisimlərindən bəziləri olan ağ cırtdan ulduzların buxarlanması və yox olması üçün lazım olan vaxtdır.
Əvvəlki tədqiqatlar buxarlanma prosesini nəzərə almadıqları üçün ağ cırtdanların ömrünü 10¹¹⁰⁰ il kimi qiymətləndirirdi. “Beləliklə, kainatın son sonu gözləniləndən çox tez gələcək, lakin xoşbəxtlikdən bu hələ çox uzun vaxt aparacaq” deyə tədqiqatın aparıcı müəllifi Heino Falcke bildirib.
Alimlər hesablamaları həm ciddi, həm də yumorla apardıqlarını deyirlər. Tədqiqatın əsası Hokinq radiasiyasının yenidən şərhinə əsaslanır. 1975-ci ildə fizik Stiven Hokinq nisbilik nəzəriyyəsinin əksinə olaraq hissəciklərin və radiasiyanın qara dəliklərdən qaça biləcəyini irəli sürüb.
Qara dəliyin kənarında müvəqqəti olaraq iki hissəcik əmələ gələ bilər və biri birləşmədən əvvəl qara dəliyə çəkilə, digəri isə qaça bilər.
Hokinq radiasiyası adlanan bu fenomenin nəticələrindən biri də qara dəliyin çox yavaş-yavaş hissəciklərə və radiasiyaya bölünməsidir. Bu, qara dəliklərin yalnız böyüyə biləcəyini söyləyən Albert Eynşteynin nisbilik nəzəriyyəsi ilə ziddiyyət təşkil edir.
Mənbə: TgrtHaber