NASA, Aya insan göndərməyi hədəfləyən Artemis III proqramındakı gecikmələrdən sonra alternativ həll yollarını araşdırır. SpaceX-in Starship raketi ilə bağlı problemlər agentliyi digər kosmik şirkətlərdən yeni təkliflər almağa sövq edib.
NASA, Artemis III missiyasının bir hissəsi olaraq Aya astronavt göndərməyi hədəfləyir. Lakin, layihənin bir hissəsi olan SpaceX-in “Starship” raketi ilə bağlı gecikmələr agentliyi yeni həllər axtarmağa vadar edib.
Hazırda 2,9 milyard dollarlıq müqaviləyə sahib olan SpaceX-dən əlavə, Blue Origin və Lockheed Martin kimi şirkətlərdən də alternativ planlar təqdim etmələri istənilib. NASA təkliflər üçün sənayeyə rəsmi çağırış etməyə hazırlaşır.
Məqsəd: 2027-ci ildə Aya qayıdışı sürətləndirmək
Artemis III missiyasının 2027-ci ilin ortalarında başlaması planlaşdırılır. Lakin Starship-in sınaq uçuşları zamanı yaranan nasazlıqlar bu müddətin gecikməsinə səbəb ola bilər.
Yeni ideyalara Blue Origin-in mövcud “Mavi Ay” dizaynını yenidən istifadə etməsi və Lockheed Martin-in Orion kapsulasından hissələrdən istifadə edərək iki mərhələli eniş aparatı hazırlaması daxildir.
Kosmik siyasət mütəxəssisləri qeyd edirlər ki, sıfırdan yeni bir sistemin hazırlanması adətən 6-7 il çəkir. Buna görə də, NASA-nın hədəf müddətinə çatmaq çətin görünür.
Qlobal yarışda yeni bir məqsəd: Daimi baza yaratmaq
ABŞ-ın Artemis proqramı təkcə Aya yenidən ayaq basmağı deyil, həm də uzunmüddətli perspektivdə daimi Ay bazası yaratmağı hədəfləyir. Mütəxəssislərin fikrincə, əsas məqsəd “enən ilk millət” olmaq deyil, Aya davamlı insan varlığını yaratmaqdır.
SpaceX açıqlamasında Starship-in “Artemis vizyonunun mərkəzində, daimi Ay bazası təmin edən və Marsa gələcək missiyalar üçün zəmin yaradan” bir sistem olduğunu vurğulayıb.
Kosmosda rəqabət sürətlənir
Çinin 2030-cu ilə qədər Aya astronavtları eniş etdirmək məqsədi NASA-nın prosesi sürətləndirmək istəyini artırır. Lakin mütəxəssislər xəbərdarlıq edirlər ki, yeni eniş aparatı hazırlamaq illər çəkə bilər.
NASA-nın tərəfdaşlığı yaxın aylarda yekunlaşacaq. Agentlik “kosmosda davamlı varlıq” məqsədinə davam edərək elmi əməkdaşlığa və texnoloji inkişafa üstünlük verir.
Mənbə: Trthaber.com