Plastik bizi hər yerdə əhatə edir və onun ətraf mühitdə və poliqonlarda kütləvi şəkildə yığılması ciddi problemdir.
Alman tədqiqatçılar ən çox yayılmış və problemli plastik növlərindən biri olan polistirol tullantılarının təkrar emalı üçün innovativ həll təklif ediblər. Yeni üsul asanlıqla əldə edilə bilən dəmir katalizatorundan, günəş panellərindən elektrik enerjisindən istifadə edir və polistirili faydalı kimyəvi birləşmələrə çevirir, eyni zamanda təhlükəsiz əlavə məhsul kimi hidrogen istehsal edir.
Bu gün bütün plastik tullantıların 10%-dən az hissəsi təkrar emal olunur, milyardlarla ton plastik isə təbiətdə toplanır və ekosistemləri təhdid edir. Proqnozlara görə, 2025-ci ilə qədər belə tullantıların həcmi 40 milyard tona çatacaq. Polistirol poliqonlardakı bütün tullantıların təxminən üçdə birini təşkil edir və qablaşdırma və tikintidə istifadə olunur, lakin polistirolun yalnız təxminən 1%-i təkrar emal edilə bilər. Bu, plastiklərin faydalı kimyəvi məhsullara çevrilməsi üçün effektiv həllər tələb edən qlobal ekoloji problemə çevrilmişdir. Göttingendən Lutz Ackermannın rəhbərlik etdiyi komanda polistirolun parçalanması üçün prinsipcə yeni elektrokatalitik üsul hazırlayıb. Reaksiya zamanı plastikdən müxtəlif kimyəvi proseslər üçün başlanğıc material kimi istifadə oluna bilən monomer birləşmələr, həmçinin qısa polimer zəncirləri alınır.
Bu metodun əsas elementi dəmir əsaslı katalizator, strukturu insan qan zülalının hemoglobinə bənzəyən dəmir porfirin kompleksidir. Digər metallardan fərqli olaraq, dəmir toksik deyil, ucuzdur və geniş yayılmışdır. Reaksiya zamanı dəmir müxtəlif oksidləşmə mərhələlərindən keçir ki, bu da nəticədə polimerdə karbon bağlarının qırılmasına gətirib çıxarır. Əsas parçalanma məhsulları ləzzət və konservantların istehsalında tələbat olan benzoik turşusu və benzaldehiddir.
Metod praktikada effektivliyini nümayiş etdirərək plastik tullantıların uğurla təkrar emalına imkan yaradıb. Prosesin mühüm üstünlüyü onun ekoloji təhlükəsizliyidir – bu, günəş panellərindən kifayət qədər enerji tələb edir. Proses həm də təmiz yanacaq istehsal etmək üçün istifadə oluna bilən qiymətli əlavə məhsul olan hidrogen istehsal edir.
Alman alimlərinin inkişafı plastik təkrar emalını mərkəzləşdirilməmiş yaşıl hidrogen istehsalı ilə birləşdirən perspektivli bir həll təklif edir. Mütəxəssislər hesab edirlər ki, onların metodu asanlıqla sənaye üçün uyğunlaşdırıla bilər ki, bu da tullantıların təkrar emalı və kimyəvi maddələrin davamlı istehsalı üçün geniş perspektivlər açır.
Həmçinin digər məlumatlarda deyilir ki, Keniyada plastik yeyən böcək aşkar edilmişdi.
Mənbə: mail.ru