NPP: Beynin bir bölgəsinin sürətlənmiş qocalması narahatlığın səbəbi ola bilər.
Fujita Səhiyyə Universiteti və Tokio Metropolitan Tibb Elmləri İnstitutunun alimləri hipokampusun “hiperyetkinləşməsi” və sürətlənmiş qocalmasının narahatlıq pozğunluğunun səbəbi ola biləcəyini aşkar ediblər. Tədqiqat Neuropsychopharmacology (NPP) jurnalında dərc edilib.
Hipokampus beynin duyğu və yaddaşdan məsul olan bir hissəsidir.
Normalda, onun neyronları erkən yaşda sürətlə inkişaf edir, bundan sonra onların fəaliyyəti tədricən azalır. Lakin, yapon alimləri bəzi ruhi xəstəliklərdə bu prosesin çox tez baş verdiyini aşkar ediblər: hüceyrələr yetkinləşir və vaxtından əvvəl qocalır.
Müəlliflər müxtəlif neyropsixiatrik xəstəlikləri olan – narahatlıq, depressiya, şizofreniya və neyrodegenerasiya olan siçanlardan 17 genetik məlumat dəstini təhlil ediblər. Onlar hipokampusun sürətlənmiş inkişafını və qocalmasını göstərən gen aktivliyinin spesifik “işarələrini” tapıblar. Onlar bu tipi “hiperyetkin modellər” adlandırıblar.
Hüceyrə yetkinliyinin dərəcəsini qiymətləndirmək üçün komanda beynin normal inkişafında nə qədər irəlidə olduğunu əks etdirən gen aktivliyinə əsaslanan bir ölçü olan “yetkinlik indeksi”ni təqdim edib. Nəticələr göstərdi ki, indeks nə qədər yüksəkdirsə, heyvanlarda narahatlıq yaradan davranış bir o qədər aydın olur. Bunun əksinə olaraq, yetişməmiş hipokampuslu siçanlar daha aşağı narahatlıq səviyyəsi nümayiş etdirdilər.
Bu mexanizmin insanlara nə dərəcədə xas olduğunu yoxlamaq üçün komanda depressiya, bipolyar pozğunluq və şizofreniya xəstələrindən ölüm sonrası beyin nümunələrini təhlil etdi. Alimlər insanlarda və gəmiricilərdə hipokampal hiperyetkinlik əlamətlərində qismən üst-üstə düşmə aşkar ediblər və nümunələrdə də eyni gen aktivliyi nümunələri aşkar edilib.
Aparıcı müəllif Dr. Hideo Hagiharaya görə, bu kəşf sürətlənmiş beyin yetkinləşməsinin müxtəlif ruhi xəstəliklər arasında ortaq molekulyar mexanizm ola biləcəyini göstərir. Alimlər ümid edirlər ki, bu prosesləri anlamaq narahatlığı diaqnoz etmək və qarşısını almaq üçün yeni yollar hazırlamağa kömək edəcək.
Mənbə: mail.ru