Bizim həzm sistemimiz mürəkkəb sistemdir, onun işləməsi təkcə rahatlığımıza deyil, həm də ümumi sağlamlığımıza təsir göstərir. Ancaq az adam qidanın mədə-bağırsaq traktından keçmə sürəti haqqında düşünür. Bu arada, bu göstərici mikrofloranın balansının qorunmasında, qida maddələrinin udulmasında və ümumi rifahda mühüm rol oynayır. Qida ağıza daxil olduqdan və çeynəmə mərhələsindən keçdikdən sonra həzm sistemi vasitəsilə səyahətinə başlayır. Bu yolda o, ilkin emal və parçalanmanın baş verdiyi mədədən, daha sonra əsas qida maddələrinin sorulduğu nazik bağırsaqdan və nəhayət, suyun və duzların udulmasına cavabdeh olan yoğun bağırsaqdan keçməli olacaq. Bu proses bağırsaq hərəkətliliyi adlanır və bu, əsasən həzm sistemimizdə yaşayan mikroorqanizmlərdən asılıdır. Trilyonlarla bakteriyadan ibarət bağırsaq mikroflorası həzmdə əsas rol oynayır. Bu bakteriyalar təkcə qidaları həzm etməmizə kömək etmir, həm də immunitet sisteminin inkişafına kömək edir. Qidanın parçalanması prosesində bakteriyalar bağırsaqlarda sinir uclarını stimullaşdıran və qidanın hərəkətinə kömək edən xüsusi molekullar – metabolitlər istehsal edir. Bu bakteriyalar kifayət qədər deyilsə, proses yavaşlayır, bu da qəbizliyə və narahatlığa səbəb ola bilər.
Qidanın həzm traktının əvvəlindən sonuna qədər bütün yolu keçdiyi dövrə bağırsaq tranziti deyilir. Bu göstərici fərdi: bəziləri üçün yemək bütün yolu 12 saatda, digərləri üçün 73 saatda gedir, lakin orta hesabla bu proses 23-24 saat çəkir. Tranzit sürəti müxtəlif amillərdən təsirlənir – genetikadan pəhrizə və bağırsaq mikroflorasının vəziyyətinə qədər. Bağırsaq tranziti yavaş olarsa, kolondakı bakteriyalar normal olduğu kimi liflə deyil, zülallarla qidalanmağa başlayır. Bu, şişkinlik və iltihaba səbəb olan zəhərli qazların meydana gəlməsinə səbəb olur. Bundan əlavə, yavaş tranzit kiçik bağırsaqda qismən həzm olunan qidaların durğunluğuna səbəb ola bilər ki, bu da patogen bakteriyaların artmasına səbəb ola bilər və qarın ağrısı, ürək bulanması və köpə səbəb ola bilər.
Ancaq çox sürətli tranzit də problemlər gətirir. Səbəblər arasında stress, irritabl bağırsaq sindromu və ya iltihablı xəstəliklər ola bilər. Bu zaman qida bağırsaqlarda kifayət qədər uzun müddət qalmır ki, bu da orqanizmin su və qida maddələrini mənimsəməsinə mane olur. Bu, boş nəcislərə gətirib çıxarır və xüsusilə iltihablı bağırsaq xəstəliyi kimi xroniki vəziyyətlərdə susuzluğa səbəb ola bilər.
Bağırsaqlarınızın nə qədər sürətlə hərəkət etdiyini müəyyən etmək üçün “qarğıdalı testi” adlı sadə bir ev testi edə bilərsiniz. Bunun üçün 7-10 gün ərzində qarğıdalı yeməkdən çəkinməli, sonra isə az miqdarda yemək lazımdır – bir ovuc taxıl kifayətdir. Qarğıdalı ləpələrinin xarici qabığı həzm olunmur, ona görə də dəyişməz olaraq həzm sistemindən keçəcək. Qarğıdalı yeyildiyi vaxtı qeyd etmək lazımdır, sonra xarakterik taxılların göründüyü anı qeyd edərək nəcisin izlənməsi lazımdır. Qarğıdalı 12 saat və ya daha az müddətdə görünürsə, tranzit çox sürətlidir. 48 saatdan çox davam edərsə, bağırsaqlarınız yavaş hərəkət edir. Bu test dəqiq tibbi test deyil, lakin həzm sürəti haqqında ümumi fikir verir.
Bağırsaq tranziti çox sürətli olarsa, mümkün xəstəlikləri istisna etmək üçün həkimə müraciət etməlisiniz. Əgər həzminiz bir az yavaşdırsa, lakin ciddi narahatlıq yaratmırsa, onu təbii yollarla yaxşılaşdırmağa cəhd edə bilərsiniz: lif qəbulunu artırın (meyvələr, tərəvəzlər, tam taxıllar), daha çox su içmək və aktiv həyat tərzi sürmək. Bu sadə addımlar bağırsaqlarınızın daha səmərəli işləməsinə və bütün həzm sisteminizin sağlamlığını qorumağa kömək edəcək.
Mənbə: mail.ru