Qış ayları xüsusilə günəş işığının azalması və çöldə vaxt keçirmək çətinləşdiyi zaman psixoloji sağlamlığa mənfi təsir göstərə bilər. Bununla belə, bu təsirlərlə mübarizə aparmaq üçün elmi cəhətdən dəstəklənən üsullar var. Bu üsulları sizin üçün tərtib etdik.
Qış ayları əksər insanlar üçün xoş mövsüm kimi görünsə də, xüsusilə qısa günlər və uzun qaranlıq gecələr psixoloji sağlamlığa mənfi təsir göstərə bilər.
Temperaturun düşməsi, günəş işığının azalması və sosial fəaliyyətlərin azalması kimi amillər qış depressiyasına və digər psixi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər.
Yaxşı, biz sizin üçün bu psixoloji təsirlərin nə olduğunu və bu vəziyyətlə necə davranacağınızı tərtib etdik.
Qış aylarında bəzi fərdlərdə Mövsümi Affektiv Bozukluk (SAD) kimi tanınan depressiya növü inkişaf edə bilər.
SAD mövsümi dəyişikliklərlə əlaqəli psixi pozğunluqdur və xüsusilə payız və qış aylarında özünü göstərir.
Bu vəziyyətə adətən günəş işığının azalması, hava şəraitinin pisləşməsi və günlərin qısalması səbəb olur.
Semptomlara gəlincə, insan tez-tez kədərlənir, depressiyaya düşür və ümidsiz olur. Yorğunluq, zəiflik və ümumi istəksizlik üstünlük təşkil edir. Qışda xüsusilə karbohidratlar və şirniyyatlar üçün iştahın artması müşahidə olunur.
Səbəblər bunlardır: Qışda günlərin qısalması orqanizmin bioloji saatına təsir edir və melatonin və serotonin səviyyələrini balanssızlaşdırır. Melatonin yuxu tərzimizi idarə edir, serotonin isə əhvalımızı tənzimləyən nörotransmitterdir.
Qışda çöldə vaxt keçirmək çətinləşir ki, bu da sosial izolyasiyaya səbəb ola bilər. İnsanların çöldə aktiv olmaması tənhalıq hissini gücləndirə bilər.
Qış aylarında psixoloji sağlamlığa mənfi təsir edən digər bir vəziyyət depressiya və narahatlıq pozğunluqlarının artmasıdır.
Mövsümi dəyişikliklər insanların əhval-ruhiyyəsinə birbaşa təsir edə bilər və bəzi insanlarda narahatlıq səviyyəsinin artmasına səbəb ola bilər.
Bu pozğunluğu olan insanlar emosional enişlər və enişlər, apatiya, ümidsizlik hissləri və işə başlamaqda çətinlik çəkirlər.
Bundan əlavə, narahatlıq, stress kimi hisslərin artması adi haldır. İnsanlar gələcəklə bağlı daha çox narahat olduqda, onların ümumi əhval-ruhiyyəsinə mənfi təsir göstərə bilər.
Səbəblər günəş işığının serotonin istehsalı üçün zəruri olmasıdır və bu nörotransmitterin çatışmazlığı depressiya əlamətlərini tetikleyebilir.
Soyuq hava fiziki fəaliyyəti məhdudlaşdırır. Fiziki məşqlər insanı yaxşı hiss edən endorfinləri ifraz edir. Qeyri-kafi məşq depressiyanın pisləşməsinə səbəb ola bilər.
Qışın təsiri ilə insanlar evdə daha çox vaxt keçirə, sosial əlaqələr azala bilər. Bu vəziyyət xüsusilə tək yaşayan fərdlərdə sosial izolyasiyaya səbəb ola bilər. İnsanlar açıq havada vaxt keçirmək istəmədikcə, təklik hissləri güclənə bilər ki, bu da onların ümumi əhval-ruhiyyəsinə daha da mənfi təsir göstərə bilər.
İnsan ictimai tədbirlərə qatılmadıqda və ya dostları ilə çöldə vaxt keçirməyəndə tənhalıq hissi arta bilər.
Sosial təcrid əhval-ruhiyyəyə mənfi təsir göstərərək, insanın əsəbi və depressiyaya düşməsinə səbəb ola bilər.
Səbəblər soyuq və qarlı havada insanların uzun müddət çöldə vaxt keçirmək istəməməsi və beləliklə də ictimai tədbirlərdə iştirakın azalmasıdır.
Yalnızlıq hissi xüsusilə bayram günlərində daha çox özünü göstərə bilər. Ailə bağlarının zəifləməsi və ya sosial mühitdəki dəyişikliklər qışda tənhalıq hisslərini artıra bilər.
Qış aylarında yaşanan bu mənfi psixoloji təsirlərin öhdəsindən gəlmək üçün bəzi üsullar var. Elmi cəhətdən dəstəklənən əsas strategiyalar bunlardır:
DAİMİ FİZİKİ FƏALİYYƏT
İdman əhval-ruhiyyəyə birbaşa müsbət təsir göstərir. Fiziki fəaliyyət endorfinləri ifraz edir və insanı daha yaxşı hiss edir. Qışda çöldə məşq etmək çətin ola bilər, ancaq qapalı məkanda edilə bilən fəaliyyətlər də var (yoqa, pilates, rəqs, velosiped sürmək və s.).
Fiziki fəaliyyət endorfin səviyyəsini artırır və depressiyanı aradan qaldırır. Narahatlığı azaldır və enerji səviyyələrini artırır.
Qışda insanların metabolizmi yavaşlaya bilər ki, bu da əhval-ruhiyyəyə təsir edə bilər.
Düzensiz qidalanma, az enerjili qidalar və yuxu olmaması depressiya əlamətlərini artıra bilər.
Buna görə balanslı və sağlam qidalanma və kifayət qədər yuxu almaq çox vacibdir.
Bütün edilməli olanlar aşağıdakı kimidir: təzə tərəvəzlər, meyvələr və omeqa-3 yağ turşuları kimi qidaları istehlak etmək, müntəzəm yatmaq vaxtlarını təyin etmək və yatmazdan əvvəl istirahəti təşviq edən bir iş rejimi yaratmaq.
Sosial təcridlə mübarizə aparmağın ən təsirli yolu sosial əlaqələri qorumaqdır.
Qışda çöldə vaxt keçirmək çətin ola bilər, lakin onlayn ünsiyyət vasitələri, telefon zəngləri və ya virtual tədbirlər sosial əlaqələri canlı saxlamağa kömək edə bilər.
Ona görə də ailə üzvləri ilə müntəzəm telefon danışıqları etmək, dostlarla virtual fəaliyyətlər təşkil etmək və ya açıq havada qısa gəzintilər etmək psixi problemlərim üçün çox müsbət variantlardır.
İstirahət üsulları streslə mübarizədə çox təsirlidir. Meditasiya, dərin nəfəs məşqləri və zehinlilik narahatlığı azalda və psixi sağlamlığı yaxşılaşdıra bilər.
Nümunə üsulları;
Gündə 10-15 dəqiqə dərindən nəfəs alaraq zehninizi sakitləşdirə bilərsiniz.
Zehinlilik meditasiyasını tətbiq etməklə, anı yaşamağın və mənfi düşüncələri bir kənara qoymağın faydalarını hiss edə bilərsiniz.
Mənbə: EnSonHaber