“Nə qədər çox qazsan, bir o qədər yenilərini tapırsan: Onların əksəriyyəti qadın və uşaqlardır”.
İraqın Mosul şəhərinin Təlafər rayonunda 2014-2017-ci illər arasında qətlə yetirilən türkmənlər olduğu güman edilən minlərlə insanın meyitləri çıxarılmağa başlanıb. “Qırğın quyusu” deyilən yerdə tapılan meyitlərin əksəriyyətinin qadın və uşaqlara aid olduğu məlum olub.
DEAŞ-ın “qırğın çuxurundan” cəsədlər çıxarılmağa başlanıb. 2014-cü ildə İŞİD-in ələ keçirdiyi bölgədə minlərlə insan edam edilmək üçün bu quyulara atılıb.
Türkmən qurumlarının, dərnəklərinin və qeyri-hökumət təşkilatlarının təşəbbüsü ilə bu kütləvi məzarlıq 10 ildən sonra İraq hökuməti tərəfindən açılıb və cəsədlərin eksqumasiyasına başlanılıb.
Türkməneli Əməkdaşlıq və Mədəniyyət Fondunun prezidenti Turhan Ketene terror təşkilatı DEAŞ tərəfindən kütləvi məzarlığa çevrilən bu dərin quyuda 1000-dən çox Telaferli türkmən cəsədinin olduğunu bildirib.
Ketene terror təşkilatı DEAŞ-ın bölgəni nəzarətə götürdüyü 2014-2017-ci illər arasında Təlafərdən minlərlə türkməni qaçırdığını və onların taleyi ilə bağlı məlumat olmadığını bildirib.
Quyunun kütləvi məzarlıq olduğunu 6 il əvvəl hökumət rəsmilərinə çatdırdıqlarını bildirən Ketene, son vaxtlar başlayan cəsəd və qalıqların çıxarılması prosesinin davam etməsini istəyib.
Beynəlxalq insan haqları bəyannaməsinə görə DEAŞ-ın burada insanlığa qarşı kütləvi qətllər törətdiyini xatırladan Ketene, cəsədin eksqumasiya işlərinə ara verilməməsini və minlərlə itkin düşmüş insanın cəsədinin ən qısa zamanda tapılmasını istəyib.
Telafer rayon valisi Halil Muhsin qeyri-hökumət təşkilatlarından aldıqları məlumat və sənədlər əsasında quyuda 1500-dən çox cəsədin olduğunu təxmin etdiklərini bildirib.
Quyudakı cəsədlərin qalıqlarının çıxarılması üçün işlərin təxminən ay yarımdır davam etdiyini bildirən Muhsin, kütləvi məzarlıqda hələ də çoxlu itkin cəsədinin olduğunun təxmin edildiyini vurğulayıb.
Muhsin Təlafərdə quyudan başqa bir çox kütləvi məzarlığın olduğunu, lakin hələ də aşkar edilmədiyini bildirib.
İşlərin sürətləndirilməsini və DNT testinin aparılmasını tələb edən Muhsinin verdiyi məlumata görə, cəsədlər arasında çoxlu uşaq və qadın qalıqları var.
Türkməneli Əməkdaşlıq və Mədəniyyət Fonduna bağlı Türkməneli İnsan Haqları Mərkəzinin Telafer koordinatoru Əli Həbib, terror təşkilatı DAİŞ-in daha əvvəl yayımladığı görüntülərə və bölgə xalqından olan şahidlərin ifadələrinə əsasən, türkmənlərin cəsədlərinin olduğunu bildirib.
Həbib, 2017-ci il dekabrın 9-da DEAŞ-ın bölgədən çıxarılması və Mosulun geri alınmasından dərhal sonra bu kütləvi məzarlıq ilə bağlı hökumətin mühüm orqanlarına müraciət etdiklərini və sənədləri İraq Baş Nazirliyinə, Birləşmiş Millətlər Təşkilatına təqdim etdiklərini, Baş nazirliyə bağlı İraq İnsan Haqları və Şəhidlərin Hüquqları Təşkilatı.
Tələffərdə apardıqları araşdırmalara və mərkəzlərinə edilən müraciətlərə görə 1300-dən çox türkmənin taleyi ilə bağlı məlumat olmadığına diqqət çəkən Həbib, bu dərin quyuda minlərlə cəsədin olduğunu təxmin etdiklərini ifadə edib.
Həbib, təxminən bir ay yarımdır davam edən işlər zamanı quyudan 200-dən çox cəsədin çıxarıldığını və qalıqların DNT testi üçün İraq Səhiyyə Nazirliyinə göndərildiyini bildirib.
Həbib quyudakı kütləvi məzarlığın İŞİD-in bölgədən təmizlənməsindən sonra Mosulda tapılan ən böyük kütləvi məzarlıq olduğunu bildirib.
Toz fırtınası və isti havanın işləri çətinləşdirdiyini bildirən Həbib belə davam edib:
“Cəsədin axtarışı çətin şəraitdə aparılır. Yaxınlarını itirən minlərlə insan buradakı işləri yaxından izləyir. 10 il gözləmək asan deyil” deyib.
Terror təşkilatı DEAŞ 2014-cü ilin iyun ayında Mosul, Səlahəddin və Ənbarı bütünlüklə, Diyalə və Kərkük şəhərlərinin bir hissəsini ələ keçirib və bu bölgələr illər ərzində təşkilatdan geri alınıb.
İraqın keçmiş baş naziri Heydər əl-Abadi 2017-ci il dekabrın 9-da təşkilata qarşı qələbəsini elan etmişdi.
Mənbə: TGRT