Rəsmi Qəzetdə dərc olunan Şpitsbergen sazişi rəsmi olaraq qüvvəyə minib. Müqavilə çərçivəsində Türkiyə vətəndaşlarına yeni hüquqlar verilib. Türkiyə vətəndaşları və şirkətləri artıq Svalbard arxipelaqında mülk sahibi ola və yaşayış icazəsi ala biləcəklər.
Norveçin Svalbard arxipelaqının statusunu müəyyən edən Şpitsbergen razılaşmasının Rəsmi Qəzetdə dərc olunan Prezident Fərmanı ilə qüvvəyə mindikdən sonra Türkiyə vətəndaşları mülk sahibi olmaq, yaşamaq və elmi araşdırmalar aparmaq hüququ qazanıblar.
Rəsmi Qəzetdə dərc olunan Prezident Fərmanı ilə Arktika bölgəsindəki Svalbard arxipelaqının statusunu təyin edən Şpitsbergen (Svalbard) Müqaviləsi Türkiyə üçün qüvvəyə minib.
HANSI HÜQUQLAR VERİLİR?
1920-ci il fevralın 9-da Fransanın paytaxtı Parisdə imzalanan və 1925-ci ildən qüvvədə olan saziş Norveçin adalar üzərində suverenliyini tanıyır və tərəflər olan üçüncü ölkələrin vətəndaşlarına Şppbard arxipelaqında mülkiyyətə sahib olmaq və yaşamaq, habelə kommersiya fəaliyyəti və balıq ovu və mədənçilik sahələrində elmi tədqiqatlarla məşğul olmaq hüququ verir.
Türkiyənin müqaviləyə tərəf olması ilə Türkiyə vətəndaşları və şirkətləri Svalbard arxipelaqında mülk sahibi olmaq və yaşamaq hüququ əldə edəcəklər. Onlar adaların ərazi sularında balıq tuta, dəniz və mədən ərazilərində kommersiya fəaliyyəti ilə məşğul ola biləcəklər. Bundan əlavə, türk alimləri qurulacaq Türkiyə Elm Stansiyasında, türkiyəli tələbələr isə Svalbard Universiteti Mərkəzində elmi araşdırmalar aparmaq imkanı əldə edəcəklər.
MÜQAVİLƏNİN MƏQSƏDİ NƏDİR?
Türkiyə bu addımla Arktika bölgəsinin canlı və cansız təbii sərvətlərindən faydalanmağı və bölgədəki elmi və iqtisadi fəaliyyətlərini gücləndirməyi hədəfləyir. Bu kontekstdə Türkiyənin Arktika Şurasına müşahidəçi üzv olmaq məqsədi də qorunur.
Digər tərəfdən, Türkiyə son illərdə Arktika bölgəsinə uğurlu elmi ekspedisiyalar təşkil edir. TÜBİTAK Mərmərə Araşdırma Mərkəzi (TÜBİTAK MAM) tərəfindən Norveçin eksklüziv iqtisadi zonası və Şpubbard adaları və ərazi sularında uğurla həyata keçirilən Milli Arktika Elmi Tədqiqat Ekspedisiyalarının (TASE-IV) dördüncüsü 26 iyun – 25 iyul 2024-cü il tarixləri arasında tamamlandı.
Mənbə: TgrtHaber