Rusiya və İspaniya alimləri bir əsrə yaxın istifadə edilən kimyəvi sabitlərdəki qeyri-dəqiqlikləri düzəldiblər. Yeni məlumatlar əvvəllər izah olunmamış anomaliyaları izah etdi və tibb, sənaye və yüksək texnologiya üçün molekulyar xassələrin daha dəqiq proqnozlaşdırılmasına yol açdı.
Rusiya Elmlər Akademiyasının A.N.Nesmeyanov adına Üzvi Element Birlikləri İnstitutunun, Rusiya Elmlər Akademiyasının N.S.Kurnakov adına Ümumi və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun və Barselona Universitetinin tədqiqatçıları Hammet tənliyində molekulların xassələrini proqnozlaşdırmaq üçün istifadə olunan ümumi qəbul edilmiş sabitlərin səhvlər olduğunu aşkar ediblər. Bu, İnorganic Chemistry Frontiers jurnalında dərc olunan araşdırmanın nəticələrində üzə çıxıb.
Alimlərin qeyd etdiyi kimi, düzəldilmiş dəyərlər əvvəllər aydın olmayan anomaliyaları izah etdi və molekulyar xassələrin proqnozlarını daha dəqiq etdi. Tədqiqatçılar hesab edirlər ki, bu, kvant texnologiyalarından tutmuş sensorlara və ağıllı örtüklərə qədər yeni materialların yaradılması üçün imkanlar açır.Tədqiqatın müəllifləri göstəriblər ki, bəzi funksional qruplar gözlənilənlərin əksinə davranırlar: elektronları cəlb etmək əvəzinə, onları bağışlayırlar. Bu cür uyğunsuzluqlar çoxdan təcrid olunmuş hallar hesab olunurdu.
Eksperimental məlumatları, o cümlədən kimyəvi bağ uzunluqlarını ümumi qruplar üçün Hammett sabitləri ilə müqayisə edərək, elm adamları asılılığın tədricən deyil, sıçrayış və həddə dəyişdiyini aşkar etdilər. Uyğunsuzluqları aradan qaldırmaq üçün davranışı proqnozlaşdırıla bilən (məsələn, hidrogen) yaxşı öyrənilmiş qrupları götürdülər, onlar üçün xətti asılılıq qurdular və bu xətti asılılığa əsaslanaraq problemli əvəzedicilər üçün parametrləri yenidən hesabladılar. Nəticədə, “düzəliş edilmiş” sabitlər bütün əvvəlki anomaliyalar üçün ardıcıl izahat verdi.
Tədqiqatçılar hesab edirlər ki, sabitlərin dəqiqləşdirilməsi həm fundamental kimya, həm də tətbiqi sahələr üçün vacibdir. Kimya mühəndisliyində bu, daha səmərəli və seçici katalizatorlar, tibbdə isə dərman molekullarının xassələrini dəqiq proqnozlaşdırmaq, həmçinin polimerlərin və polimer əsaslı materialların xüsusiyyətlərini proqnozlaşdırıla bilən şəkildə idarə etmək üçün imkanlar açır.
Bu tədqiqat elm adamlarının təxminən bir əsrdir istifadə etdikləri cədvəllərdəki səhvi düzəltməkdən daha çox şeydir. Sənayenin bir çox sahələrində irəliləyişlərə səbəb olacaq köhnə fundamental problemin həllinə yeni yanaşmanın inkişafıdır. Gələcəkdə biz Hammet tənliyi proqnozlarının dəqiqliyini artırmaq üçün əldə edilən məlumatlardan maşın öyrənmə modellərində istifadə etməyi planlaşdırırıq.
İqor Nikovski
Tədqiqatçı, INEOS RASScience Mail daha əvvəl bildirmişdi ki, rusiyalı alimlər xarici həmkarları ilə birlikdə qrafen molekullarını təsvir etmək üçün yeni üsul tapıblar.
Mənbə: mail.ru