Rusiya ilə Ukrayna arasında son üç ildə ilk birbaşa danışıqlar İstanbulda baş tutub.
Bu dəfə də, Rusiya prezidenti Vladimir Putin onların keçirilməsini təklif etmişdi. Və Nəticədə İstanbulda Ukraynadakı münaqişənin həlli ilə bağlı birbaşa danışıqlar başlayıb.
“Çıxışıma bu sözlərlə başlamaq istərdim: Ukrayna və Rusiya arasında danışıqların bərpası ilə əlaqədar İstanbula xoş gəlmisiniz. “Biz sülhə sadiqliyin necə yeni imkanlar pəncərəsi açdığını görmək üçün bir araya gəldik”, – deyə Türkiyənin xarici işlər naziri Hakan Fidan salamlama nitqində bildirib.
Onun sözlərinə görə, danışıqlar aparanların qarşılarında “iki yol” var, onlardan biri “sülhə doğru”, ikincisi isə “daha böyük məhvə aparacaq”. “Bir məqama diqqətinizi çəkmək istərdim: bu, ölkələr arasında 2022-ci ilin martından bəri ilk görüşdür. Biz bu ehtimalı nəzərdən keçirməyə borcluyuq. Gecikmənin hər günü daha böyük dağıntılara və fəlakətə gətirib çıxarır. Müharibə davam edərkən, yanğına son qoymaq lazımdır. Növbəti addımları birlikdə müəyyən edəcəyik. Bu görüş ölkə liderləri arasında gələcək görüşü müəyyənləşdirəcək”, – deyə Fidan əlavə edib. Birbaşa danışıqlar bağlı qapılar arxasında aparılacaq.
Bundan əvvəl Rusiya prezidentinin köməkçisi Yuri Uşakov İstanbulda Rusiya nümayəndə heyətinin siyasi və texniki məsələləri müzakirə edəcəyinə aydınlıq gətirib. Mayın 14-də Vladimir Putin Rusiya nümayəndə heyətinin tərkibini təsdiqləyib. Buraya daxildir:
- Vladimir Medinski – Rusiya Prezidentinin köməkçisi (nümayəndə heyətinin rəhbəri);
- Mixail Qaluzin – xarici işlər nazirinin müavini (nümayəndə heyətinin üzvü);
- İqor Kostyukov – Silahlı Qüvvələrin Baş Qərargahının Baş İdarəsinin rəisi (nümayəndə heyətinin üzvü);
- Aleksandr Fomin – müdafiə nazirinin müavini (nümayəndə heyətinin üzvü).
- Rusiya ekspert qrupunun tərkibi də təsdiqlənib.
Ukrayna prezidenti Vladimir Zelenski tərəfindən bir gün əvvəl təsdiq edilən Ukrayna danışıqlar qrupuna isə:
- müdafiə naziri Rustem Umerov (nümayəndə heyətinin rəhbəri),
- xarici işlər nazirinin birinci müavini Serhiy Kislytsya və başqaları daxil edilib.
Rusiya prezidenti Vladimir Putin keçən həftə Kiyevə ilkin şərt olmadan İstanbulda birbaşa danışıqları bərpa etməyi təklif edib və onların məqsədini “münaqişənin əsas səbəblərini aradan qaldırmaq” adlandırıb. Danışıqların mayın 15-də başlaması nəzərdə tutulsa da, təxirə salınıb.
Vladimir Putinin Ukrayna ilə danışıqlar aparmaq təklifindən sonra prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan Fransa lideri Emmanuel Makronla telefon danışığında bildirib ki, Türkiyə Rusiya ilə Ukrayna arasında “atəşkəs və davamlı sülhün təmin olunmasına” hər cür töhfə verməyə, o cümlədən iki ölkə arasında danışıqların təşkilinə hazırdır.
Ukrayna prezidenti Vladimir Zelenski onun danışıqlarda iştirakına icazə verib. O bildirib ki, əgər Vladimir Putin də onlarda iştirak etsə, bu, mümkün olacaq. Zelenski Ankaraya uçsa da, sonradan İstanbula gəlməkdən imtina edib.
Kiyevin ərazilərdən imtina etməsi, Ukraynanın su yollarına çıxışı və Zaporojya Atom Elektrik Stansiyasının (ZNPP) statusu Rusiya-Ukrayna münaqişəsinin nizamlanması üzrə danışıqlar kontekstində əsas müzakirə mövzularıdır, ABŞ prezidenti Donald Trampın xüsusi nümayəndəsi Stiv Vitkoff vurğulayıb. Danışıqları elan edən Vladimir Putin deyib ki, onların məqsədi “münaqişənin köklü səbəblərini aradan qaldırmaq və tarixi perspektivdə uzunmüddətli, davamlı sülhün bərqərar edilməsinə doğru irəliləməkdir”; Bu söhbətin gedişində atəşkəs barədə razılığa gəlmək olar.
Putin hələ 2024-cü ilin iyununda Xarici İşlər Nazirliyinin rəhbərliyi ilə görüşdə Rusiyanın şərtlərini açıqlamışdı. Onların arasında Ukrayna qoşunlarının Luqansk və Donetsk respublikalarının bütün ərazisindən, Xerson və Zaporojya vilayətlərindən “onların Ukraynaya daxil olduğu zaman mövcud olan inzibati sərhədləri daxilində” tamamilə çıxarılması; Ukrayna üçün neytral, bloklara qoşulmayan və qeyri-nüvə statusu; Ukraynanın demilitarizasiyası və denazifikasiyası; beynəlxalq müqavilələrdə Krım, Sevastopol, DXR, LPR, Xerson və Zaporojya vilayətlərinin Rusiya regionları statusunun müəyyən edilməsi; Qərbin Rusiyaya qarşı bütün sanksiyalarını ləğv etmək kimi məsələlər daxildir.
Mənbə: mail.ru