Ana südü körpələrin fiziki və əqli inkişafında mühüm rol oynayır. Həm infeksiyalardan qoruyur, həm də nevroloji inkişafı dəstəkləyir. Üstəlik, onun müsbət təsirləri hətta yetkinlik dövründə də hiss olunur.
Ana südü, körpələrin sağlam böyüməsi və inkişafı üçün təbiətin təqdim etdiyi ən unikal qida mənbəyidir…
Təqlid edilməsi mümkün olmayan bu möcüzəvi maye, immunitet sistemini gücləndirərək körpələri bir çox infeksiya və xəstəliklərdən qoruyur. Bu qədər əhəmiyyətli olan ana südü ilə bağlı maarifləndirmək məqsədilə Türkiyədə hər il ilin 40-cı həftəsi, yəni 1-7 oktyabr tarixləri hamiləliyin bitdiyi və körpənin doğulduğu vaxtdan ilhamlanaraq, “Əmizdirmə Həftəsi” elan edilir. Həftə boyu ana südü ilə qidalandırmanın əhəmiyyəti izah edilir.
Bu barədə Türkiyənin Sağlamlıq Elmləri Universiteti Ümraniye Təhsil və Araşdırma Xəstəxanası Yenidoğan Kliniği İnzibati və Təhsil Sorumlusu Prof. Dr. İlke Munqan Akınla araşdırmalar aparılıb.
Hər ananın südü xüsusi olaraq körpəsi və ehtiyacları üçün hər gün, hətta hər yeməkdə istehsal edildiyi üçün körpənin beyninin və bədəninin düzgün böyüməsi və inkişafı üçün ən uyğun tərkibə malikdir.
Sağlamlıq Elmləri Universiteti Ümraniye Təhsil və Araşdırma Xəstəxanası Yenidoğan Kliniği İnzibati və Təhsil Məsul Prof. Dr. İlke Munqan Akın
-Ana südü niyə bu qədər vacibdir?
Ana südü dünyada heç vaxt tam olaraq təqlid edilə bilməyəcək möcüzəvi tərkibə malikdir… Hər ana fərqli xüsusiyyətlərə malik, təmiz, uyğun temperaturda, istənilən vaxt verilməyə hazır, fizioloji və körpəsini körpəsini böyüdəcək süd istehsal edir. Ən yaxşı şəkildə, günün hər saatında, körpəsinin ehtiyaclarına uyğun məzmunla. Körpələrin sağlam böyüməsi üçün ana südü alması çox vacibdir.
-Ana südünün körpələrin immun sisteminə təsiri necədir?
Ana südünün tərkibində körpənin immun sistemini dəstəkləyən çoxlu maddələr və hüceyrələr var ki, bu da körpənin ilk peyvəndi adlandıra bilərik. Son illərdə ana südünün immunoloji faktorları dediyimiz bu maddələrlə bağlı çoxlu araşdırmalar aparılıb. Bu maddələr (laktoferrin, osteopontin, laktabumin, ifraz edən IgA və s.) və qoruyucu immun sisteminin hüceyrələri (leykositlər, neytrofillər) ana südündən istifadəyə hazır olan körpənin mədə-bağırsaq traktına keçir və oradan qana keçərək uşağı infeksiyalardan qoruyur.
Ana südü ilə qidalanan körpələr fiziki və əqli inkişaf baxımından hansı üstünlükləri qazanır?
Hər ananın südü xüsusi olaraq körpəsi və ehtiyacları üçün hər gün, hətta hər yeməkdə istehsal edildiyi üçün körpənin beyninin və bədəninin düzgün böyüməsi və inkişafı üçün ən uyğun tərkibə malikdir. Məsələn, bu körpələr tez-tez gördüyümüz yuxarı və aşağı tənəffüs yolları infeksiyaları və ya ishal kimi bağırsaq infeksiyalarını daha az yaşayırlar və südün tərkibindəki qoruyucu hüceyrələr və faktorlar sayəsində infeksiyaları daha tez sovuşdururlar. Bundan əlavə, ana südü ilə qidalanan, gündə ən az 8-10 dəfə anaları ilə tək vaxt keçirən, dəri-dəri ilə təmasda olan, göz təması quran körpələr həm daha dinc olur, həm də nevroloji inkişaf mərhələlərinə daha tez çatırlar.
– Ana südü ilə qidalanan körpələrin sağlamlıq vəziyyəti ana südü olmayanlardan nə ilə fərqlənir?
Ana südü ilə qidalanan körpələr daha az xəstələnirlər. Yenə daha ağıllı, daha az allergik, daha ağıllı olur. Üstəlik, torlu qişa və beyin inkişafını daha sürətli tamamlayırlar. Bağırsaqlarındakı faydalı mikroorqanizmlər sayəsində həyatları boyu davam edəcək yaxşı inkişaf etmiş bir mikrobiotaya malikdirlər.
Körpələrin ilk 6 ayda yalnız ana südü ilə qidalanması çox vacibdir. Ana südü 6-cı aydan etibarən əlavə qidalanma ilə yanaşı, 1 yaşına qədər körpənin əsas qidası olmalıdır.
-Uzun müddətdə ana südünün sağlamlığa nə kimi təsiri var?
Ana südü yalnız körpələrin uşaqlıq illərinə deyil, həm də onların böyük həyatına töhfə verir. Uşaqları körpəlik dövründə infeksiyalardan qoruyan, daha sürətli nevroloji inkişafı dəstəkləyən və daha yüksək IQ ballarına çatmalarını təmin edən ana südü bu uşaqların yetkinlik dövründə piylənmə, 2-ci tip diabet, koronar damar xəstəlikləri, ürək xəstəlikləri və psixiatrik xəstəliklərdən əziyyət çəkmə riskini azaldır.
-Uşaqlar nə qədər ana südü ilə qidalanmalıdır?
Körpələrin ilk 6 ayda yalnız ana südü ilə qidalanması çox vacibdir. Ana südü 6-cı aydan etibarən əlavə qidalanma ilə yanaşı, 1 yaşına qədər körpənin əsas qidası olmalıdır. 1 yaşından sonra ailəsi ilə birlikdə yemək üçün süfrəyə oturacaq körpə ən azı 2 yaşına qədər əmizdirməyə davam etməlidir.
-Uşaqlar hansı fasilələrlə ana südü ilə qidalanmalıdır?
Körpə istədiyi vaxt, istədiyi qədər ana südü ilə qidalanmalıdır… Bununla belə, həyatının ilk günlərində, yəni ana ilə körpə arasında əmmə-əmizdirmə əlaqəsi tam qurulana qədər analar öz körpələrini qidalandırmalıdırlar. körpələr gündə ən az 2 dəfə və gecə 3 dəfə olmaqla gündə 8-10 dəfə hər iki döşdən ən az 15 dəqiqə əmizdirmələrini tövsiyə edirik. Bu, həm körpənin həyatının ilk günlərində qan şəkərinin düşməsinin qarşısını almaq, həm də ananın süd vəzilərinin lazımi süd istehsal etməyə başlamasını stimullaşdırmaq üçün çox vacibdir.
-Əmizdirmə ana ilə körpə arasındakı emosional bağa necə təsir edir?
Ana-körpə bağının ideal şəkildə qurulması üçün körpələrin doğulduğu andan dəri-dəriyə təmasda olaraq anaları ilə vaxt keçirmələri, fasilələrlə əmizdirmələri çox əhəmiyyətlidir. Bu, körpələrin emosional inkişafını müsbət mənada dəstəkləməklə yanaşı, anaların doğuşdan sonrakı dövrdə yaşaya biləcəyi puerperal depressiya kimi problemləri də azaldır. Birlikdə vaxt keçirmək onların narahatlığını minimuma endirir.
Mənbə: TrtHaber