ABŞ prezidenti Donald Tramp gələcək “Qızıl Qübbə” raketdən müdafiə proqramı üçün nəzərdə tutduğu konsepsiyanı ictimaiyyətlə bölüşüb. Trampın nəzərdə tutduğu sistem ilk dəfə ABŞ silahlarını kosmosa yerləşdirəcək çoxqatlı, 175 milyard dollarlıq müdafiə şəbəkəsi olacaq.
Oval Ofisdən danışan Trump, sistemin “müddətinin sonuna qədər tam işləyəcəyini” gözlədiyini söyləyib.
AP-nin məlumatına görə, məsələ ilə tanış olan ABŞ rəsmisi sistemin həmin tarixə qədər qismən işə düşə biləcəyini bildirib.
Tramp həmçinin bildirib ki, hazırda Kosmik Qüvvələr komandirinin müavini vəzifəsində çalışan general Michael Guetlein Qızıl Qübbənin tərəqqisinə nəzarət etməkdən məsul olacaq.
Tramp, “Biz sistemin 2,5-3 il ərzində qüvvəyə minəcəyini düşünürük” sözlərini əlavə edərək, Kanadanın ərazilərini yeni sistemə daxil etmək üçün ABŞ ilə əməkdaşlığa açıq olduğunu qeyd edib.
ABŞ prezidenti Donald Trampla yanaşı Ağ Evdə çıxış edən Pentaqon rəhbəri Pete Hegseth, “ABŞ-ın yeni raketdən müdafiə sistemi olan “Qızıl Qübbə” başqa şeylər arasında nüvə silahlarının qarşısını almaq üçün hazırlanacaq” deyib.
Heqseth, yeni raketdən müdafiə sisteminin yaradılmasını “Amerikanın təhlükəsizliyinə təməlqoyma sərmayəsi” olaraq xarakterizə edərək, “Vətənimizi qanadlı raketlər, ballistik raketlər, hipersonik raketlər, pilotsuz təyyarələr, adi və ya nüvə silahları olsun, hər cür hücumdan qoruyacağıq” deyib.
Raket təhlükəsinə qarşı 4 mərhələli müdafiə
“Qızıl Qübbə” sistemi raketləri dörd əsas mərhələdə dayandıra bilən quru və kosmos sistemlərindən ibarət olacaq:
- buraxılışdan əvvəl aşkarlama və məhvetmə,
- buraxılışın birinci mərhələsində müdaxilə,
- uçuşun orta mərhələsində ələ keçirmə
- hədəfə yaxınlaşarkən son dəqiqələrdə məhvetmə.
Pentaqon planlaşdırıcıları son aylarda kosmosa əsaslanan komponentləri özündə birləşdirən orta, yüksək və “əlavə yüksək” büdcələrlə sistemin üç ayrı versiyası üzərində işləyirlər. Fərq əsasən nə qədər peyk və sensorun alınacağı və ilk dəfə kosmosa yerləşdiriləcək tutma silahlarının miqdarındadır.
ABŞ Konqresinin Büdcə Ofisinin hesablamalarına görə, yaxın 20 il ərzində təkcə kosmik komponentlər 542 milyard dollara başa gələ bilər. Tramp ilkin olaraq vergilərin azaldılması qanun layihəsinin bir hissəsi olaraq proqram üçün 25 milyard dollar maliyyə istəyib.
Hədəf: Çin və Rusiyadan yeni nəsil raketlər
Pentaqon illərdir Çin və Rusiya tərəfindən hazırlanan yeni nəsil raketlərin o qədər inkişaf etdiyini və bu təhdidlərə qarşı daha təsirli müdafiə vasitələrinə ehtiyac olduğunu iddia edirdi. Qızıl Qübbənin diqqəti bu cür raketləri mümkün olan ən erkən mərhələdə və ya uçuşun ortasında tutmaq olacaq.
ABŞ Kosmik Qüvvələrinin komandanı general Chance Saltzman çərşənbə axşamı Konqresə bildirib ki, bu yeni sistemin bir hissəsi olacaq yeni kosmik silahlar “hərbi kosmik agentliklər tərəfindən əvvəllər heç vaxt yerinə yetirilməmiş missiyalar üçün yeni və inkişaf edən tələbləri” təmsil edir.
Tramp sistemi istəsə də, hələlik Qızıl Qübbə üçün təsdiqlənmiş büdcə yoxdur. Hərbi Hava Qüvvələrinin yeni katibi Troy Meink Senata bildirib ki, proqram hələ də “konseptual mərhələdədir”.
ABŞ prezidenti Donald Tramp prezidentliyinin ilk həftəsində Pentaqona kosmosa əsaslanan ələ keçirmə sistemləri hazırlamağı əmr edən sərəncam imzalayıb.
Sistemin əməliyyat ehtiyaclarını müəyyən etməkdən məsul olan Şimal Komandanlığı və Pentaqon hazırda “ilkin qabiliyyət sənədləri” hazırlayır. Bu sənədlər sistemin nəyə nail olmalı olduğunu müəyyən edən əsas sənədlər olacaq.
Ukraynaya təqdim edilən Patriot batareyaları və orbitdəki raket aşkarlama peykləri kimi mövcud raketdən müdafiə sistemlərindən bəziləri Qızıl Qübbənin bir hissəsi kimi birləşdiriləcək.
ABŞ-ın 40-cı prezidenti Ronald Reyqanın məşhur Strateji Müdafiə Təşəbbüsü olan bu sistem “Ulduz Döyüşləri” kimi də tanınırdı. Həmin vaxt proqram ABŞ-ın federal büdcəsinin təxminən 30 milyard dollarını xərclədi, lakin sonda bağlandı.
Rusiya və Çinin münasibəti
Mayın 8-də Rusiya Prezidenti Vladimir Putin və Çin Prezidenti Si Cinpin arasında keçirilən danışıqlardan sonra qəbul edilən birgə bəyannamədə ABŞ-ın “Qızıl günbəz” proqramının “dərin sabitliyi pozan xarakterə” malik olduğu vurğulanıb. Sənəddə qeyd edilir ki, sözügedən Amerika layihəsi heç bir məhdudiyyətə tabe olmayan qlobal, dərin qatlı və çoxdomenli raketdən müdafiə sistemi yaratmaq məqsədi daşıyır; Bu, bütün növ raket təhdidlərindən, xüsusən də “bərabər və müqayisə edilə bilən güc rəqibləri”ndən gələn təhdidlərdən qorunmaq məqsədi daşıyır.
Rusiya və Çin bildiriblər ki, bu, qlobal strateji sabitliyin qorunmasının əsas prinsiplərindən biri olan strateji hücum və strateji müdafiə silahları arasında ayrılmaz əlaqənin tam və qəti şəkildə rədd edilməsi deməkdir. Tərəflər həmçinin qeyd ediblər ki, layihə raketlərin kinetik və qeyri-kinetik üsullarla buraxılışdan əvvəlki mərhələdə məhv edilməsi texnologiyalarının və onlardan istifadə olunan infrastrukturun gələcək inkişafına əlavə təkan verir.
Vəziyyətin pisləşdiyi digər məqam isə proqramda kosmosda döyüş əməliyyatlarının aparılması üçün vasitələrin arsenalının əhəmiyyətli dərəcədə gücləndirilməsinin nəzərdə tutulmasıdır.
Moskva və Pekin xəbərdarlıq edir ki, orbitdə tutma sistemlərinin yerləşdirilməsi də daxil olmaqla tədqiqatlar kosmosu silah mühitinə və silahlı qarşıdurma sahəsinə çevirir.
Mənbə: İlkha