ABŞ-da aparılan bir araşdırma, ekosistemlərin deqradasiyasının insan sağlamlığına dolayı təsirini göstərən tapıntılara yenisini əlavə etdi. Məlum olub ki, yarasa populyasiyasının azalması uşaq ölümlərini artırıb. Tədqiqatla bağlı elm dünyasından reaksiyalar gəldi.
ABŞ-da yarasa populyasiyasının azalmasının nəticələri ilə bağlı maraqlı tapıntı müəyyən edilib. Əksər insanlar tərəfindən qaçınılması lazım olan qorxulu canlılar olaraq görülən yarasalar, ekosistemlərin tarazlığının qorunmasında böyük əhəmiyyətə malikdir. Xüsusilə, hər gecə minlərlə həşərat yeyərək əkinçilik ərazilərində pestisidlərin istifadəsini xeyli azaldırlar. Bununla belə, ABŞ-da yarasa populyasiyası son 20 ildə ciddi təhlükə altındadır.
2006-cı ildə Avropa və ya Asiyadan Şimali Amerikaya köçdüyü güman edilən Pseudogymnoascus destructans göbələkinin yaratdığı ağ burun sindromu yarasaların populyasiyasını ciddi şəkildə azaldır. İnsanlara heç bir təsiri olmayan bu göbələk yarasaları öldürə bilir və yoluxduğu bütün koloniyaları məhv edəcək qədər güclüdür. Hazırda bu xəstəlik ABŞ-ın 40 ştatında və Kanadanın 9 əyalətində müşahidə olunur.
Çikaqo Universitetinin ekoloji iqtisadçısı Dr. Eyal Frank təəccüblü bir tapıntı etdi və yarasa populyasiyasının azalması ilə körpə ölümü arasında əlaqəni ortaya qoydu. Science jurnalında dərc edilən araşdırmaya görə, 2006-2017-ci illər arasında yarasa populyasiyasının azaldığı bölgələrdə pestisidlərdən istifadə 31 faiz artıb. Dr. Pestisidlərin hava və su ilə qarışaraq insan sağlamlığına mənfi təsir göstərə biləcəyini bildirən Frank, bu maddələrin çox istifadə edildiyi bölgələrdə uşaq ölümlərini araşdırdı. Tədqiqat göstərdi ki, ağ burun sindromunun yarasa populyasiyasını azaltdığı bölgələrdə körpə ölümləri 8 faiz artıb.
Dr. Frank hesab edir ki, 2006-2017-ci illər arasında 1334 körpə bu səbəbdən ölüb.
Tədqiqatçılar həmçinin narkotik istifadəsi, valideyn işsizliyi, geni dəyişdirilmiş bitkilər və hava şəraiti kimi faktorları təhlil edərək bu ölümlərin başqa bir səbəbdən baş vermədiyinə əmin olublar. Lakin o, ölümləri yarasa populyasiyasının azalmasından başqa heç bir səbəblə əlaqələndirə bilməzdi.
Dr. “Yarasalar uzaq durmağı üstün tutduğumuz bir növün gözəl nümunəsidir, lakin onlar ekosistemlərdə həqiqətən təsirli rol oynayırlar” Frank Washington Post qəzetinə deyib.
Dr. Frankın daha əvvəl Hindistanda apardığı başqa bir araşdırmada, qarğaların sayının azalmasının su ehtiyatlarını çirkləndirən çürüyən heyvan cəsədləri və quduzluğun yayılması kimi ciddi problemlərə səbəb olduğu müəyyən edilmişdir. Bu proses yarım milyondan çox insanın ölümünə səbəb oldu.
Beynəlxalq Yarasaların Mühafizəsi Təşkilatından Dr. Winifred Frick, araşdırmanın məlumatlarını görəndə təəccübünü gizlədə bilməyəcəyini söylədi. Biz yarasaların ekosistem xidmətlərini düzgün qiymətləndirmirik, çünki onların töhfələrini tez-tez ölçə bilmirik, o, New York Times-a bildirib.
Tədqiqatda iştirak etməyən alimlər də tapıntıların etibarlı olduğunu, lakin bəzi çatışmazlıqların olduğunu bildiriblər. British Columbia Universitetindən ətraf mühit üzrə iqtisadçı Dr. Frederik Noack, pestisidlərin körpələrə təsirini tam başa düşmək üçün daha çox sualın cavablandırılmasının lazım olduğunu bildirdi. Bard Kollecinin Dr. Felicia Keesing isə birbaşa məlumat əldə etmək üçün sahə tədqiqatlarının aparılmasının zəruriliyini müdafiə etdi.
Dr. Keesing, bu tapıntıların yarasaların qorunması səylərini sürətləndirməsi lazım olduğunu vurğulayaraq, “Bu araşdırma yarasaların nəslinin tükənməsinin nəticələrindən yalnız bir neçəsini göstərir və yarasalar itirdiyimiz növlərdən yalnız biridir” deyib.
Mənbə: TGRT