Alimlər kənardan müdaxilə olmadan nəinki qərar qəbul edə, həm də fiziki cəhətdən dəyişə, uyğunlaşa və lazım gələrsə, hətta bərpa edə bilən, həqiqətən də avtonom robotların yaradılması istiqamətində bir addım atdılar.
Kolumbiya Universitetinin tədqiqatçılarının “robotik maddələr mübadiləsi” adlı yeni inkişafı ətraf mühit və ya digər robotlar üzərində böyüyə, sağalda və hətta “qidalandıra” bilən maşınlara yol açır. Bioloji proseslərdən ilhamlanan prinsip ilk dəfə daha mürəkkəb formalar yaratmaq üçün bir-birinə uyğun gələn və hətta işlədikcə təkamül edə bilən sadə modul qurğular şəklində həyata keçirilmişdir.
İnkişaf, məşhur Geomag uşaq maqnit konstruksiya dəstinin hissələrinə bənzəyən maqnit birləşmələri olan qısa çubuq şəklində modul olan Truss Link sisteminə əsaslanır. Belə modullar müxtəlif açılarda bir-birinə bağlana, genişlənə və daralda bilər. Onların universal dizaynı sayəsində onlar müstəqil şəkildə ikiölçülü fiqurlara birləşdirilə, sonra isə üçölçülü robotik strukturlara çevrilə bilirlər. Hər bir modul tikinti elementi kimi çıxış edir və getdikcə daha çox funksional maşınlar belə elementlərdən “böyüyə” bilər. Tədqiqatda təqdim edilən nümunələrdən biri də öz hərəkətini 66%-dən çox sürətləndirməyə imkan verən əlavə modulu özünə birləşdirən, onu qamış kimi istifadə edən üçölçülü tetraedral robot idi.
Süni intellekt informasiyanın emalı və öyrənilməsi sahəsində təsirli irəliləyişlər əldə etsə də, əksər müasir robotların bədənləri statik, uyğunlaşma qabiliyyəti olmayan və birdəfəlik istifadə edilə bilən vəziyyətdə qalır. Yaradıcı Maşınlar Laboratoriyasının rəhbəri və məqalənin müəlliflərindən biri olan professor Hod Lipsonun sözlərinə görə, real dünyada robotların imkanlarını məhdudlaşdıran məhz budur. Təbii orqanizmlər isə əksinə, öz böyüməsi və təmiri üçün başqa orqanizmlərin elementlərindən – amin turşularından, hüceyrələrdən istifadə edə bilən çevik, özünü sağaldan sistemlər kimi təkamülləşmişdir. Alimlər hesab edirlər ki, maşınlar eyni şeyi öyrənməlidirlər: hissələri təkrar emal etməli, komponentləri dəyişdirməli və insan müdaxiləsi olmadan özlərini təmir etməlidirlər.
Bu yanaşma təkcə robototexnika üçün yeni üfüqlər açmır, həm də gözlənilməz şəraitdə, məsələn, təbii fəlakətlərdən sonra xilasetmə əməliyyatları zamanı və ya dərin kosmosda missiyalar zamanı sağ qala və uyğunlaşa bilən robotların bütün “ekosistemlərinin” mövcudluğunu mümkün edir. Əsərin aparıcı müəllifi Philipp Martin Weider-in fikrincə, robot metabolizmi sırf rəqəmsal avtonomiyadan – süni intellekt sadəcə qərarlar qəbul etdikdə – robotun öz bədənini konkret tapşırıq üçün yenidən konfiqurasiya edə bildiyi zaman fiziki muxtariyyətə keçməyi mümkün edir. Bu o deməkdir ki, gələcəkdə süni intellekt təkcə mətnlər yazmayacaq və ya məlumatları təhlil etməyəcək, həm də eyni dərəcədə rahatlıqla öz robot korpusunu qura biləcək.
Burada ciddi etik məsələlər də var. Özünü çoxaltmaq və dəyişdirmək qabiliyyətinə malik robotlar ideyası istər-istəməz elmi fantastikanın distopik ssenarilərini yada salır. Bununla belə, Lipson vurğulayır ki, getdikcə daha çox işin – sürücülükdən istehsala qədər – maşınların əlinə keçdiyi şəraitdə məntiqi bir sual yaranır: o zaman onların vəziyyətinə və təmirinə kim nəzarət etməlidir? Cavab aydındır – robotlar bunu özləri etməyi öyrənməlidirlər. Bu arada, Rostov-na-Donuda qaçışçılar üçün şəxsi robot-məşqçi yaradıblar.
Mənbə: mail.ru