İmmunitetini artırmaq üçün zərdəçal (sarıkök) istifadə edən bir qızın hekayəsi məni müəyyən qida əlavələrinə münasibətimi yenidən nəzərdən keçirməyə məcbur edib.
Zərdəçal kimi bitki mənşəli əlavələr çox vaxt faydalı və təhlükəsiz hesab olunur, lakin onlar sağlamlığa, xüsusən də qaraciyərə ciddi zərər verə bilər. Fernanda Tompsonun hekayəsi bunu göstərir. Sağlam qadın COVID-19 dövründə immunitetini artırmaq üçün zərdəçal qəbul etməyə başlayıb.
O, ədviyyatı çayına əlavə etdi. Bir müddət sonra ona qeyri-adi dərəcədə aşağı ağ qan hüceyrələrinin sayı və böyümüş qaraciyər diaqnozu qoyuldu ki, bu da ciddi narahatlığa səbəb olub.
Əvvəlcə səbəb aydın deyildi, lakin üç illik qeyri-müəyyənlikdən sonra Tompson həkim məqaləsindən öyrəndi ki, zərdəçal makrofaqlara (bir növ ağ hüceyrə) zəhərli təsir göstərə bilər və dəmir çatışmazlığına və qaraciyər zədələnməsinə səbəb ola bilər. Vəziyyətin mürəkkəbliyi ondadır ki, ədviyyatların tərkibindəki fərqlər və oxşar məhsullar üzərində tədqiqatların olmaması səbəbindən bitki mənşəli əlavələrlə qaraciyər zədələnməsi arasındakı əlaqəni müəyyən etmək çətindir. Tompson zərdəçal qəbul etməyi dayandırmaq qərarına gəldi. Altı ay ərzində onun sağlamlığı yaxşılaşdı və qan sayımları normala qayıtdı.
2022-ci ilə qədər ABŞ və Avstraliyada zərdəçal ilə əlaqəli ən azı 28 qaraciyər zədələnməsi hadisəsi qeydə alınıb, bunlardan biri ölümdür. Mütəxəssislər vurğulayırlar ki, bitki mənşəli əlavələr qaraciyəri və onun detoksifikasiya, immun və metabolik funksiyalarını həddindən artıq yükləyə bilər, bəzən transplantasiya tələb edə biləcək ciddi zədələnmələrə səbəb ola bilər. Bu cür məhsulların təhlükəsi mütləq doza və ya çirklənmə ilə əlaqəli deyil; bitki birləşmələrinin özləri hətta kiçik dozalarda belə zərər verə bilər. Lakin, daha böyük dozalar, şübhəsiz ki, reaksiyaların riskini və şiddətini artırır.
Mənbə: mail.ru