Avropa Birliyi (AB) genişmiqyaslı daşqınlar, meşə yanğınları, epidemiyalar və hərbi hücumlar kimi böhranlara hazır olmaq üçün vətəndaşlarına ən azı 72 saat ərzində kifayət qədər qida, su və əsas tələbat malları ehtiyatı saxlamağı tövsiyə edib.
Avropa Komissiyasının elan etdiyi ilk hazırlıq strategiyası vətəndaşların böhran zamanı daha dözümlü olmaq üçün “proaktiv tədbirlər” görməyə təşviq edilməli olduğunu ifadə etdi. Strategiyanın bir hissəsi olaraq, fərdlərə fövqəladə hallar planları hazırlaması və zəruri ləvazimatları ehtiyata yığması tövsiyə edilib.
Aİ-nin bu addımı Almaniya və Skandinaviya ölkələrinin böhran zamanı vətəndaşlarını məlumatlandırmaq üçün apardıqları işdən ilhamlanıb. Bu ölkələr mümkün hərbi hücumlar və ya milli böhranlar barədə ictimaiyyəti məlumatlandırmaq üçün vərəqələr paylayıb və xüsusi mobil proqramlar hazırlayıb.
“Üzv ölkələrə deyirik: 72 saat özümüzü təmin etmək bizim ən yaxşı məsləhətimizdir”, – Aİ-nin Böhranların İdarə Edilməsi və Hazırlıq üzrə komissarı Hadja Lahbib bildirib. Vətəndaşlardan hansı ləvazimatları yığmalı olduqlarını soruşduqda o, sosial media hesabında paylaşdığı videoya işarə edib.
Videoda Ləhbib şəxsiyyət vəsiqələrinin su keçirməyən qabda saxlanmasından tutmuş konservləşdirilmiş qida, butulka suyu, kibrit, cib bıçağı, nağd pul, dərman, radio və hətta əlində oyun kartı saxlamağın vacibliyinə qədər məsləhətlər verir.
Fövqəladə hallara qarşı Aİ miqyasında koordinasiya Hazırlıq strategiyası ekstremal hava hadisələri, pandemiyalar, kiberhücumlar və iqlim böhranı ilə şiddətlənən mümkün hərbi müdaxilələr kimi geniş risklərə qarşı Aİ daxilində daha yaxşı koordinasiyanı təmin etmək məqsədi daşıyır.
Komissiyanın sənədində deyilir: “Biz silahlı hücum ehtimalı da daxil olmaqla, bir və ya bir neçə Üzv Dövlətə təsir edə biləcək genişmiqyaslı, çox sektorlu insidentlərə və böhranlara hazır olmalıyıq”.
Bu kontekstdə Aİ-də böhranla bağlı məlumatlılığın artırılması üçün “hazırlıq günü” təşkil edilməsi, bu fənnin məktəb kurrikuluma daxil edilməsi və əsas xammal, sığınacaqlar, generatorlar və “ehtimal” qida və suyu əhatə edən “ehtiyat strategiyası”nın hazırlanması təklif edilir.
Hərbi hazırlıq planlarına qarışıq reaksiyalar Aİ-nin mülki və ya hərbi xidmətlər üzərində birbaşa səlahiyyəti yoxdur, lakin COVID-19 pandemiyası zamanı böhranın idarə edilməsində, məsələn, peyvənd və tibbi avadanlıqların birgə alınması yolu ilə daha fəal rol oynamışdır. Keçmiş Finlandiyanın prezidenti Sauli Niinistö tərəfindən hazırlanan hesabatda Aİ-nin üzv dövlətə qarşı silahlı hücum halında necə hərəkət edəcəyi ilə bağlı “aydın bir planı olmadığını” bildirdikdən sonra indi bu sahədə əlavə tədbirlər görmək istəyir.
Lakin bu planlar Aİ-yə üzv dövlətlərdə müxtəlif reaksiyalara səbəb olub. Keçən həftə Avropa Komissiyası hərbi xərclərə dair proqramını “Avropa silahlandırması” olaraq elan etdi, lakin İtaliya və İspaniyanın reaksiyalarından sonra proqramın adını “Hazırlıq 2030” olaraq dəyişdirdi. Digər tərəfdən, Şimali Avropa ölkələri uzun müddətdir ki, böhrana hazırlıqda aparıcı rol oynayırlar. İsveçdə səlahiyyətlilər vətəndaşlara su, yüksək kalorili qidalar, yorğan-döşək və alternativ istilik mənbələri saxlamağı tövsiyə edir. Norveç isə nüvə təhlükəsi zamanı yod həbləri kimi həyati vacib dərmanları əlində saxlamağı tövsiyə edir. Almaniyada ev təsərrüfatlarına zirzəmilərindən və ya qarajlarından sığınacaq kimi istifadə etmək tövsiyə olunur, Polşa isə yeni tikilmiş binalarda təhlükəsiz sığınacaqları məcburi edib.
“Bu, sığorta almaq kimi bir ehtiyat tədbiridir.”
Avropa Komissiyasının vitse-prezidenti Roksana Minzatu isə bu tədbirlərin “lazımsız qorxu yaymaq” kimi qiymətləndirilməsinə etiraz edib. “Bu, qəza sığortası almaq kimi bir şeydir. Bunu başınıza gəlməsini gözlədiyiniz üçün deyil, potensial zərəri minimuma endirmək üçün edirsiniz” Mînzatu deyib.
Ancaq Mînzatu tez-tez səyahət etdiyi üçün üç günlük ehtiyat hazırlamadığını bildirdi. “Mən necə hazırlaşmağımızın yaxşı nümunəsiyəm” deyib.
Lahbib, 72 saatlıq ehtiyatını özünün hazırladığını və “alla puttanesca makaronunun hazırlanması üçün lazım olan maddələri” ehtiva etdiyini söyləyərək, hər ölkənin coğrafi və strateji vəziyyətinə görə fərqli ehtiyacları ola biləcəyini söylədi.
Belçikalı komissar Finlandiyada gənclərin silahdan istifadə qaydalarını öyrəndiyini xatırladaraq, “Ancaq bunun Fransa və ya Belçikada tətbiq edilməli olduğunu düşünmürəm, ən azından hələlik deyil. Ölkədən ölkəyə fərqli vəziyyətlər var, amma bizim bir-birimizdən öyrənəcəyimiz çox şey var” dedi.
Strategiya sənədinin dərc edildiyi gün Danimarka Müdafiə Nazirliyi qadınlar üçün məcburi hərbi xidmətin tətbiqini iki il müddətinə irəli sürdüyünü açıqladı. Müvafiq olaraq, 2025-ci il iyulun 1-dən sonra 18 yaşı tamam olan qadınlar da məcburi hərbi xidmət üçün lotereya sisteminə daxil ediləcək. Bu praktika hazırda kişilər üçün qüvvədədir.
Mənbə: TrtHaber