28-29 may tarixlərində Çinin şərqindəki Fucien əyalətinin Şiman şəhərində keçirilən 3-cü Çin-Sakit Okean Adaları Xarici İşlər Nazirləri Toplantısı regional əməkdaşlığı gücləndirən mühüm qərarların qəbulu ilə yekunlaşıb.
İclasda Çinlə diplomatik əlaqələri olan 11 Sakit okean ada ölkəsinin xarici işlər nazirləri iştirak edib. Görüşlərdən sonra açıqlanan yekun bəyannamə və Çin Xarici İşlər Nazirliyinin açıqlamaları Pekinin bölgəyə yönəlik siyasətlərində iqlim və inkişafın ön planda olduğunu ortaya qoydu.
PEKİNDƏN ADA ÖLKƏLƏRİNƏ İQLİM HƏMRƏYLİYİ
Çin iqlim dəyişikliyinin Sakit okeana mənfi təsirlərini azaltmaq üçün 100 layihəyə dəstək verəcəyini açıqlayıb və bu çərçivədə 2 milyon dollarlıq fond ayırdığını açıqlayıb. Bundan əlavə, ada ölkələrinin fəlakətlərə qarşı hazırlığını və reaksiya imkanlarını artırmaq üçün onlara peyk məlumatları ilə dəstək veriləcəyi vəd edilib.
İqlim mövzusuna əlavə olaraq, Çinin ada əhalisinin həyat səviyyəsini yüksəltməyə yönəlmiş 200 layihə həyata keçirəcəyi bildirilib. Pekin rəhbərliyi tələbələrə təqaüd və peşə təhsili imkanları təqdim edəcəyini də açıqlayıb.
TİCARƏTDƏ YENİ ADDIMLAR
Tərəflər azad ticarət sazişi danışıqlarını sürətləndirmək barədə razılığa gələrkən, Çin tərəfi ada ölkələrindən ixracı asanlaşdırmaq üçün addımlar atacağını bəyan edib.
İclasa Çinin xarici işlər naziri Vanq Yi və Kiribati prezidenti və xarici işlər naziri Taneti Maamau həmsədrlik edib. Vanq, adını çəkmədən Paris İqlim Sazişindən çıxan ABŞ-ı tənqid edərək, Çinin Sakit okean regionunda “etibarlı, səmimi və sabit tərəfdaş” olacağını vurğulayıb. Çinin bölgəyə etdiyi yardımın heç bir siyasi ilkin şərtə tabe olmadığını bildirən Vanq, suverenlik və müstəqillik prinsiplərinə hörmət etdiklərinin də vurğuladı.
Dərc edilmiş bəyannamədə ətraf mühit, iqtisadiyyat və təhsil kimi məsələlərə diqqət yetirilsə də, son vaxtlar mübahisələrə səbəb olan təhlükəsizlik sahəsində əməkdaşlıqdan bəhs edilməyib.
Mübahisəli Təhlükəsizlik Razılaşmaları Gündəmdə Öz Yerini Saxlayır
Çinin Sakit okeanda artan nüfuzu xüsusilə təhlükəsizlik sahəsindəki təşəbbüsləri ilə diqqət çəkir. 2022-ci ildə Solomon Adaları ilə imzalanan və təfərrüatları ictimaiyyətə açıqlanmayan təhlükəsizlik müqaviləsi Pekinin bölgədəki varlığını artırmaq səyi kimi şərh edildi. İddialara görə, müqavilə Çin hərbi gəmilərinin adalarda yerləşdirilməsinə və Çin təhlükəsizlik qüvvələrinin dəvətlə ölkəyə daxil olmasına icazə verib. Müxalifət bu vəziyyəti ölkənin daxili işlərinə qarışmaq kimi qiymətləndirib.
Eynilə, Fici hökuməti 2023-cü ildə Çin ilə polis əməkdaşlıq proqramını “qanun və demokratiya anlayışındakı fərqliliklərə” görə ləğv edib.
Mənbə: EnSonHaber 