Bugun.tv xəbər verir ki, Çin Rusiya ilə birgə həyata keçirdiyi “CR929” sərnişin təyyarəsi layihəsinin dizayn mərhələsində təkbaşına davam edəcəyinə işarələr nümayiş etdirir.
“Anadolu aa“in məlumatına görə, Çin Hava Nəqliyyatı Assosiasiyasının (CATA) Pekində təşkil etdiyi konfransda istehsalçının stendində nümayiş olunan təyyarə modelində modelin adındakı “R” hərfinin çıxarılaraq “C929” kimi yazıldığı görülüb.
Çinin Kommersiya Təyyarə Şirkəti (COMAC) tərəfindən Rusiyanın Birləşmiş Təyyarə Şirkəti (UAC) ilə birgə hazırladığı təyyarə modelinin adındakı “C” hərfi Çini, “R” hərfi isə Rusiyanı təmsil edirdi.
Digər tərəfdən, COMAC-ın vitse-prezidenti Chi Şüefınqın konfransdakı çıxışında təyyarənin inkişaf mərhələsi haqqında məlumat verərkən Rusiyadan heç bəhs etməməsi də diqqət çəkib.
Çin və Rusiyanın 2017-ci ildə başlatdığı geniş gövdəli uzun məsafəli sərnişin təyyarəsi layihəsi Ukrayna müharibəsindən sonra Qərbin Rusiya təyyarə sənayesinə tətbiq etdiyi sanksiyalar səbəbindən gecikmələrlə üzləşib.
İlkin planlaşdırmada modelin ilk sınaq uçuşunun 2023-cü ildə keçirilməsi nəzərdə tutulsa da, sanksiyaların yaratdığı maneələr səbəbindən dizayn mərhələsinin müəyyən edilmiş cədvəl üzrə irəliləmədiyi anlaşılır.
Rusiyaya qarşı sanksiyalar və iki ölkə arasında fikir ayrılığı
Çin və Rusiya mətbuatında daha əvvəl yayılan məlumatlara görə, iki tərəf arasında Qərb şirkətlərinin hasilata cəlb edilməsi və mənfəətin bölüşdürülməsi ilə bağlı fikir ayrılıqları olub.
İddia olunurdu ki, Çin tərəfi beynəlxalq uçuş standartlarına uyğun olmaq üçün modelin bəzi hissələrini Qərb istehsalçıları ilə birgə istehsal etməyi təklif edib, lakin Rusiya tərəfi buna qarşı çıxıb.
Çinin təyyarənin mühərrikinin hazırlanmasına Rolls-Royce və General Electric kimi Qərb şirkətlərini də qatmaq istədiyi, Rusiyanın isə mühərrikin iki ölkə tərəfindən birgə istehsal edilməsində israr etdiyi iddia edilib.
Bildirilib ki, Pekin təyyarənin şassisinin və eniş qurğusunun Almaniya və ya Amerika istehsalı olmasına üstünlük verib, Moskva isə uçuş təhlükəsizliyi üzrə kifayət qədər rekord olmamasına baxmayaraq, bu hissələrin Rusiya istehsalı olmasında israr edib.
Rusiya-Ukrayna müharibəsi səbəbiylə tətbiq edilən sanksiyalardan zərər görməmək üçün Rusiya tərəfinin Çinin Qərb şirkətlərini də daxil etmək istəyini Qərbə güzəşt kimi şərh etdiyi iddia edilib.
Dividend mübahisəsi
Tərəflərin qazanc bölgüsü mövzusunda razılığa gələ bilmədiyi, Çinin öz ölkəsində satılacaq təyyarələr üçün Rusiyaya mənfəət payı vermək istəmədiyi, Rusiyaya xarici satışlarda 70 faiz pay verməyi təklif etdiyi qeyd edilib.
Rusiyanın təklifə həvəs göstərmədiyi, modelin qısa müddətdə ABŞ-ın Boeing və Avropanın Airbus şirkətlərinin hakim olduğu qlobal bazarda əhəmiyyətli bir paya sahib ola biləcəyini düşünmədiyi, bərabər pay almaqda israrlı olduğu iddia edildi. Çin bazarında satışların layihədən əldə edilən gəlirin əksəriyyətini təşkil edəcəyi proqnozlaşdırıldığı üçün mənfəətin böyük hissəsidir.
Sanksiyalar səbəbindən kapital çatışmazlığı səbəbindən təyyarənin qanadlarının inşasında Rusiyanın geridə qalacağı və bunun layihənin tamamlanmasını təxirə salacağı proqnozlaşdırılırdı.
Hələlik heç bir şirkət tərəfdaşlığın statusu və gələcəyi ilə bağlı heç bir açıqlama verməyib.