Çinin Ayın qaranlıq tərəfinə göndərdiyi roverin qaya və torpaq nümunələrinin toplanmasını tamamladığı bildirilib. Çin buna nail olan ilk ölkə oldu.
Çin Milli Kosmos İdarəsindən verilən açıqlamaya görə, iyunun 2-də Ay səthinə endikdən sonra zondu ilə səthdə qazıntı işləri aparan kəşfiyyat vasitəsi konteynerə topladığı nümunələri möhürləyərək yüksəliş vasitəsinə köçürüb.
Gücləndirici vasitə səhər saatlarında nümunələrin olduğu konteyneri səthdən orbitə qaldırıb. Bu, missiyanın nümunə toplama hissəsini tamamladı. Növbəti mərhələdə nümunələr orbitdəki qayıdış gəmisinə köçürüləcək və bu da nümunələri Yerə qaytaracaq.
Chang’i 6, Ayın qaranlıq səthindən qaya və torpaq nümunələrini toplamaq üçün bu günə qədər ilk kəşfiyyat missiyasıdır və Çin bunu edən ilk ölkədir.
Peyk, zond, eniş və yüksəklik aparatları və geri dönən mekikdən ibarət kəşfiyyat vasitəsi mayın 3-də Çinin Haynan adasındakı Vinçang Kosmik Mərkəzindən buraxılıb.
Rover iyunun 2-də Ayın Cənub Qütbü-Aitken çanağının içərisində olan krater olan Apollon qabına yumşaq eniş etdi.
Ayın öz ətrafında və Yer ətrafında fırlanma sürəti bərabər olduğundan, Ayın eyni tərəfi həmişə Yerə baxır. Ayın Yerdən görünməyən uzaq tərəfi “qaranlıq tərəfi” adlanır.
“Qaranlıq” termini işığın olmamasına deyil, bu bölgənin Ayın yaxın tərəfinə nisbətən daha az tanınmasına işarə edir.
Sovet İttifaqının “Luna” peyki ilk dəfə 1959-cu ildə Ayın qaranlıq tərəfinin şəklini çəkdi və Sovet İttifaqı Elmlər Akademiyası 1960-cı ildə Ayın qaranlıq tərəfini təsvir edən ətraflı atlas nəşr etdi.
1968-ci ildə ABŞ-ın insanlı Ay ekspedisiyası “Apollon 8” missiyasında iştirak edən astronavtlar Ayın qaranlıq tərəfini şəxsən görən ilk insanlar olub.
Çin mifologiyasında Ay ilahəsi “Çang’ı”nın adını daşıyan kəşfiyyat missiyaları 2007 və 2010-cu illərdə Ay orbitinə göndərilən “Çang’ı 1” və “Çang’ı 2” peykləri ilə başlayıb. Ayın xəritəsini çəkmək məqsədi daşıyan kəşfiyyat missiyaları səthə yumşaq eniş üçün hazırlamaq üçün nəzərdə tutulmuşdu.
“Çang’ı 3” missiyasında “Yütu” (Jade Rabbit) adlı rover kəşfiyyat vasitəsi 2023-cü ilin dekabrında Ayın səthinə endi.
Çin 2019-cu ilin yanvarında “Çang’ı 4” missiyasında “Yütu-2” rover kəşfiyyat vasitəsini Ayın qaranlıq tərəfinə endirməklə yeni bir çığır açdı.
“Chang’i 5” missiyasında Çin Ay səthindən qaya və torpaq nümunələrini toplamaq məqsədi ilə ilk roverini göndərdi. Kəşfiyyat vasitəsi 2020-ci ilin noyabrında buraxıldıqdan sonra toplanmış 1,73 kiloqram qaya və torpaq nümunələri ilə 2020-ci ilin dekabrında Yerə qayıdıb.
Çin yaxın illərdə Ayda kəşfiyyat fəaliyyətlərini yeni missiyalarla davam etdirməyi planlaşdırır. Bu kontekstdə “Chang’i 6″dan sonra Ayın cənub qütbünü tədqiq etmək üçün “Cang’i 7” 2026-cı ildə, təbii ehtiyat tutumunu yoxlamaq və 2027-ci ildə isə “Cang’i 7″ buraxılacaq. Mövcudluğu və Ayın səthində kosmik bazanın qurulması üçün sınaqların aparılması 8” missiyaları planlaşdırılır.
Ölkə 2030-cu ildən başlayaraq Aya insanlı ekspedisiyalar təşkil etməyi və Beynəlxalq Ay Tədqiqat Bazasını yaratmaqla gələcək kəşfiyyat fəaliyyətləri üçün zəmin yaratmağı hədəfləyir.
Mənbə: Ntv.Tr