Aİ-yə üzv ölkələrdə qadağan edilən Amalgam diş plombları sözün əsl mənasında zəhərlidir. Tərkibində yüksək miqdarda civə olan amalgam plombları bütün orqanlara böyük zərər verə bilər. Mütəxəssislər, Anadolu şəhərlərində çox istifadə edilən amalgam dolguların bir an əvvəl qadağan edilməsi lazım olduğunu bildirir.
Gümüş plomb kimi tanınan və tərkibində civə olan amalgam diş plomblarının istifadəsi; Avropa İttifaqında qadağan edilib, 2025-ci il yanvarın 1-dən qüvvəyə minir. Türkiyədə amalgam dolğunun istifadəsi əvvəlki illərlə müqayisədə azalsa da, mütəxəssislər bu davam edən təcrübədən qaçınmaq lazım olduğunu bildirirlər. Diş həkimi Gülcan Usal amalgam plombunun yüzdə 50-yə yaxın civə, qalan hissəsinin isə gümüş, mis və qalay kimi metallardan ibarət olduğunu vurğulayaraq deyir: “Civə zəhərli bir maddədir və ağızda olduğu müddətdə davamlı olaraq civə buxarı buraxır. Bu vəziyyətin diş fırçalamadan qaynaqlandığını, “Diş sıxma, çeynəmə, isti yemək və içkilərin qəbulu kimi gündəlik fəaliyyətlər zamanı meydana gəlir. Amalgam plombları olanlar ciddi sağlamlıq riskləri səbəbiylə bu məhsulları çıxarmalıdır” deyib.
Usal, həmçinin AB ölkələrinin uzun müddətdir ki, ‘Civəsiz Avropa’ hədəfi istiqamətində çalışdıqlarını ifadə edərək, bu xəbərdarlıqları edib: “Oxşar qadağalar Türkiyədə də tətbiq edilməlidir. Amalgam dolguları çıxarılarkən həm xəstə, həm də dişlərin zəhərli civə buxarını inhalyasiya etməsinin, civə parçaları və tozun udulmasının qarşısı alınmalıdır.” “Həmçinin həkimin qoruyucu vasitələr taxması, xəstəyə rezin yastıq taxması, oksigenin burun vasitəsilə verilməsi və çıxarılan amalgam doldurma parçaları düzgün şəkildə atılır.”
“Əgər amalgam plomb ehtiyatla çıxarılmazsa, o, xəstəni zəhərləyə bilər. Civə orqanizmə zəhərli təsirlər yarada bilən elementdir. Ona görə də stomatoloqlar SMART protokolu üzrə ehtiyat tədbirləri görməli və amalgam plombları çıxararkən civə buxarının yaranma riskini minimuma endirməlidirlər.”
Diş Həkimi Mütəxəssisi Dr. Zeynep Giray, bir dəfədən çox edilən amalgam plombların qanla qarışdığının müəyyən edildiyini bildirib: “Amalqam plombunun dəyişdirilməsi zamanı ağızda dağılan plomb parçaları toplanaraq qana və bədənə qarışa bilmir. Buna görə də sökülmə prosesi tikinti mərhələsindən çox daha risklidir. Avropada qadağan edilən bir çox məhsul Türkiyədədir.
“Avropa ölkələrində amalgam toplama kamerası var. Yəni sökülmə zamanı diqqət yetirilir. Çıxarılan parçalar böyük vakuum cihazı ilə ağızdan yığılır və bu kiçik yığılmış parçalar xüsusi olaraq atılır. Bizdə Bizdə belə bir vakuum sistemi yoxdur və tökülən parçalar birbaşa su kanallarına atılır.”
Daxili Xəstəliklər Mütəxəssisi Prof. Dr. Osman Erk, amalgam dolğunun tərkibindəki civənin qanla qarışması riskinin olduğuna da diqqət çəkib. Civənin yağ toxumalarında yığılma riskinin olduğunu bildirən Prof. Dr. Erk, “Orqanizmin ən yağlı toxumalarından biri də beyindir. Civə beyinə və digər orqanlara gedərək, həmin orqanlarda yad cisim reaksiyasına səbəb olur və immun sistemini aktivləşdirir. Beləliklə, həmin orqanları döyüş meydanına çevirir” deyib.
Bir çox inkişaf etmiş ölkələrin amalgam dolgularından imtina etdiyini də söyləyən Prof. Dr. Erk, “Amalqamın tərkibindəki civə də qaraciyər, ürək, böyrək və sinir sistemi ilə bağlı bir çox əlamət və simptoma səbəb ola bilər. Amalgam plombları uyğun şərtlərdə çox yaxşı diş həkimləri tərəfindən çıxarılmalıdır” deyib.
Mənbə: Veb Xüsusi