Ərəb Liqası Yaxın Şərqin və Afrikanın bəzi bölgələrində ərəb dövlətlərinin regional təşkilatı adlanır. Bəs Ərəb Liqası nə vaxt yaradılıb, Ərəb Liqasının üzvü olan ölkələr hansılardır?
Əsası 1944-cü ildə imzalanan İsgəndəriyyə Protokolu ilə qoyulan və 22 mart 1945-ci ildə Misirin paytaxtı Qahirədə rəsmi olaraq qurulan Ərəb Liqası hazırda 22 ərəb ölkəsinin üzv olduğu beynəlxalq təşkilatdır.
22 mart 1945-ci ildən bu birliyə ev sahibliyi edən Qahirədə altı ərəb dövlətinin üzvlüyü ilə yaradılmışdır. 1944-cü ildə birliyin qurucuları Misir, İraq, İordaniya, Səudiyyə Ərəbistanı, Suriya və Livan tərəfindən imzalanmış İsgəndəriyyə Protokolunda ifadə olunan ərəb millətçiliyi prinsiplərinə əsaslanırdı.
Ərəb Liqasının məqsədi üzv dövlətlər arasında iqtisadi, mədəni, sosial və siyasi əlaqələri tənzimləmək, bu sahələrə sərmayə qoymaq, bölgədə yaranan problemləri sülh yolu ilə həll etmək, öz torpaqlarında müstəmləkəçilik fəaliyyəti həyata keçirən xarici güclərə qarşı vahid ərəb dövləti yaratmaq həmçinin ərəb dünyasının maraqlarını qoruyan siyasətlər istehsal etmək daxildir.
Təşkilatın məqsədi ərəb ölkələri arasında iqtisadi, mədəni, siyasi və sosial münasibətləri tənzimləməkdir. Ümumi bazar 1965-ci ildə yaradılıb. Birliyin baş katibi Əhməd Əbu Qaytdır. Türkiyə 2006-cı ildən daimi müşahidəçi statusuna malikdir.
ƏRƏB BİRLİYİNİN MƏQSƏDLƏRİ NƏDİR?
– Üzv ölkələr arasında sıx əməkdaşlığın həyata keçirilməsi
– Üzv ölkələrin siyasətlərinin əlaqələndirilməsi
– Üzv ölkələrin suverenliyini və müstəqilliyini qorumaq
– Üzv ölkələrinin işlərini və maraqlarını ümumi şəkildə həll etmək
Ərəb Liqasına üzv ölkələr 13.000.000 km²-dən çox ərazini əhatə edir və Afrika ilə Asiyanı birləşdirir. Ərəb Dövlətləri Liqası Paktı kimi tanınan Ərəb Liqasının Xartiyası Ərəb Liqasının təsis müqaviləsidir. 1945-ci ildə razılaşdırıldığı kimi, “Ərəb Dövlətləri İttifaqı bu Sazişi imzalamış müstəqil ərəb dövlətlərindən ibarət olacaqdır.
Əvvəlcə, 1945-ci ildə onun cəmi altı üzvü var idi. Bu gün Ərəb Liqasının 22 üzvü var; Onların arasında üç Afrika ölkəsi ərazisinə görə ən böyük (Sudan, Əlcəzair və Liviya) və Qərbi Asiyada ən böyüyüdür (Səudiyyə Ərəbistanı).
20-ci əsrin ikinci yarısında üzvlükdə davamlı artım oldu. 2020-ci ilə kimi 22 üzv ölkə var:
Əlcəzair, Bəhreyn, Komor adaları, Cibuti, Misir, İraq, İordaniya, Küveyt, Livan, Liviya, Mavritaniya, Mərakeş, Oman, Fələstin, Qətər, Səudiyyə Ərəbistanı, Somali, Sudan, Suriya, Tunis, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, Yəmən daxildir.
7 ölkə müşahidəçi statusuna malikdir. Onlara öz fikirlərini bildirmək, tövsiyələr vermək hüququ verilir, lakin onların səsvermə hüququ yoxdur.
Ermənistan, Braziliya, Çad, Eritreya, Yunanıstan, Hindistan, Venesuela.
Ərəb Liqasının Birgə Müdafiə Şurası Ərəb Liqasının təsisatlarından biridir. Ərəb Liqasına üzv ölkələrin ümumi müdafiəsini koordinasiya etmək üçün 1950-ci il Müştərək Müdafiə və İqtisadi Əməkdaşlıq Müqaviləsi əsasında yaradılmışdır. Bir təşkilat olaraq Ərəb Liqasının BMT-yə bənzər hərbi qüvvəsi yoxdur, lakin 2007-ci il sammitində liderlər kollektiv müdafiəni yenidən aktivləşdirməyə və Livanın cənubunda, Darfurda, İraqda və digər qaynar nöqtələrdə yerləşdiriləcək sülhməramlı qüvvələr yaratmağa razılaşıblar.
Mənbə: Haber Global