UTA-nın araşdırması nəticəsində məlum olub ki, havadakı mikroplastiklər quşların ağciyərlərində toplanır. İnsan sağlamlığı üçün də təhlükə yaradan bu çirklənmə tənəffüs yolu xəstəlikləri və xərçəng riskini artıra bilər. Alimlər təcili tədbirlər görməyə çağırır.
ABŞ-ın Texas Universitetinin (UTA) apardığı yeni araşdırma havadakı mikroplastik çirklənmənin quşların ağciyərlərində toplandığını ortaya çıxarıb. Alimlər bildirirlər ki, bu tapıntı insanların tənəffüs etdiyi havaya və istehlak etdikləri qidaya təsiri ilə bağlı ciddi narahatlıq yaradır.
UTA biologiya fakültəsinin müəllimi və tədqiqatın həmmüəllifi Şeyn Dubay izah etdi ki, quşlar tədqiqat üçün seçildi, çünki onlar dünyanın bir çox fərqli yaşayış yerində yaşayırlar və insanlarla eyni mühiti paylaşırlar. DuBay, “Quşlar ətraf mühit şəraitinin əhəmiyyətli göstəriciləridir” dedi və bu araşdırmanın mikroplastik çirklənmənin təbiətə və insan sağlamlığına təsirlərini anlamaq üçün böyük əhəmiyyət daşıdığını vurğuladı.
Tədqiqat qrupu Çinin qərbindəki Tianfu Beynəlxalq Hava Limanı ətrafındakı ərazidən 51 müxtəlif növdən 56 çöl quşu nümunəsi toplayıb. Quşların ağciyərlərindən alınan nümunələr iki fərqli kimyəvi analiz üsulu ilə araşdırılıb.
Əvvəlcə lazerin birbaşa infraqırmızı texnologiyasından istifadə etməklə ağciyərlərdə mikroplastikin miqdarı müəyyən edilib. Daha kiçik nanoplastikləri müəyyən etmək üçün piroliz qazı xromatoqrafiyası-kütləvi spektrometriya üsulu tətbiq edilmişdir. Bu testlər ağciyərlərdəki plastik hissəciklərin sayını və növlərini müəyyən etməyə kömək etdi.
Araşdırma nəticəsində məlum olub ki, quşların ağciyərlərində yüksək miqdarda mikroplastik var. Orta hesabla hər növdən 221 plastik hissəcik, ağciyər toxumasının hər qramında isə 416 hissəcik aşkar edilib. Ən çox yayılmış plastik növləri boru və kabel izolyasiyasında istifadə edilən xlorlu polietilen və avtomobil şinlərində istifadə edilən butadien kauçuku idi.
Sağlamlığa mümkün təsirlər
Havada olan plastik hissəciklərin təhlükəsiz səviyyəsi müəyyən edilməsə də, yüksək mikroplastik məruz qalma ürək xəstəliyi, xərçəng, tənəffüs problemləri və reproduktiv pozğunluqlar kimi ciddi sağlamlıq problemləri ilə əlaqələndirilir.
Tədqiqat aparan alimlər ətraf mühitə yayılan plastik çirklənmənin təkcə ekosistemin sağlamlığı üçün deyil, həm də insan sağlamlığı üçün böyük təhlükə yaratdığını vurğulayıblar. Prof. “Bizim tədqiqat göstərir ki, plastik çirklənmənin mənfi təsirlərini anlamaq və qarşısını almaq üçün daha çox araşdırma, maliyyə və təcili tədbirlərə ehtiyac var” deyib.
Elm adamları mikroplastik çirklənməni azaltmaq üçün daha sərt qaydalar və ekoloji siyasətlərin hazırlanmalı olduğunu, plastik tullantıların azaldılması və təkrar emal təcrübələrinin genişləndirilməsinin bu problemə qarşı kritik addımlar olduğunu bildiriblər.
Mənbə: TrtHaber