NATO Avropanın sağçı qüvvələrinə artan dəstəyin və keçmiş prezident Donald Trampın seçkilərdə qalib gəlməsi ehtimalının fonunda Ukraynaya uzunmüddətli dəstəyin saxlanmasına və gücləndirilməsinə yönəlmiş bir sıra tədbirlər hazırlayır, o cümlədən Kiyevə yüksək səviyyəli mülki məmur göndərmək və Almaniyada hərbi yardımın koordinasiyası və Ukrayna qoşunlarının təlimi üçün yeni komandanlıq yaratmaq.
Təfərrüatlar: Bütün bu addımların gələn həftə Vaşinqton sammitində elan ediləcəyi bildirilir.
Bu tədbirlər Ukraynanın Alyansa üzvlük təklif etmədən ona qoşulma perspektivlərini dəstəkləmək məqsədi daşıyır. Onlar Avropada siyasi sağa dəstəyin artması və keçmiş prezident Donald Trampın Ağ Evə qayıtması və Amerikanın Ukraynaya dəstəyini azalda biləcəyi ehtimalının artması fonunda gəlir.
Şimali Atlantika Müqaviləsi Təşkilatı həmçinin Almaniyanın Visbaden şəhərində Kiyevə hərbi texnikanın verilməsini və Ukrayna qoşunlarının təlimini əlaqələndirmək üçün yeni komandanlıq yaradır.
NATO-nun Ukrayna üçün Təhlükəsizliyə Yardımı və Təlimi adlanacaq əməliyyatda alyansa üzv olan 32 ölkədən 700-ə yaxın Amerika və digər hərbçi iştirak edəcək. O, 2022-ci ilin fevralında Rusiyanın Ukraynaya genişmiqyaslı müdaxiləsindən sonra ABŞ ordusunun yerinə yetirdiyi missiyanın böyük hissəsini öz üzərinə götürəcək.
Qəzet yazır ki, yeni təşəbbüslər aylardır işləyirdi, lakin prezident Co Baydenin keçən həftə Trampla teledebat zamanı zəif çıxışından və Trampın ABŞ-ın Ukraynaya xərclədiyi pullarla bağlı şikayətlərindən sonra yeni aktuallıq kəsb edir.
2009-2013-cü illərdə ABŞ-ın NATO-dakı səfiri olmuş İvo Daalderin birbaşa çıxışı: “Dəyişikliklərin əsas səbəbi Vaşinqtonun təlim və yardımın idarə edilməsindən məsul olması əvəzinə, Ukraynaya yardım səylərini Trampdan qorumaqdır Buna görə ABŞ bu səylərə dəstəyi azaltsa və ya dayandırsa belə, onlar aradan qaldırılmayacaq.”Nəşr onu da vurğulayır ki, Fransa, Hollandiya və bütün Avropa İttifaqında ifrat sağçı partiyaların seçici dəstəyini qazanması ilə NATO-nun rolunun institusionallaşdırılması həm də Ukraynaya hərbi yardımı Alyans üzvləri arasında siyasi dalğalanmalara qarşı daha az həssas edə bilər.
2013-cü ildən NATO-da ABŞ səfiri vəzifəsində çalışmış istefada olan general Duqlas Lute, “Bu, həqiqətən də, istər ABŞ, Fransa, Böyük Britaniya və ya hətta Avropa İttifaqında seçkilər vasitəsilə potensial milli siyasi dəyişikliklər qarşısında dayanıqlılığı təmin edir” deyib.
ABŞ-ın hazırkı və keçmiş rəsmiləri bildiriblər ki, bu addımlar alyansa Rusiyanın təcavüzünə qarşı çıxmaq üçün Ukraynaya hərbi dəstək vermək üçün Qərbin səylərini daha yaxşı əlaqələndirməyə imkan verəcək. Plan həm də Ukrayna silahlı qüvvələrini NATO-dakı silahlı qüvvələrinə daha çox bənzətmək məqsədi daşıyır.
WSJ xatırladır ki, alyansın bütün liderləri 75 il əvvəl Alyansın yaradılması haqqında müqavilənin imzalandığı Vaşinqtonda Ukraynanın təşəbbüslərini vurğulayacaq NATO sammitində iştirak edəcək; Bu müqavilənin məqsədi alyans üzvlərini Moskvanın təhdidlərindən qorumaq idi – NATO-nun yenidən üzərinə götürdüyü missiyaAlyans üzvləri ümid edirlər ki, sammitdə Ukraynaya hərbi dəstək üçün illik maliyyə öhdəlikləri barədə də razılıq əldə olunacaq, baxmayaraq ki, şərtlər hələ də müzakirə olunur. Alyans üzvləri arasında son müzakirələrə ildə təqribən 40 milyard dollar məbləğində hədəfin müəyyən edilməsi və bir çox ölkədən töhfələrin artırılması daxildir, baxmayaraq ki, Birləşmiş Ştatlar çox güman ki, ən yüksək donor olmağa davam edəcək.
Nəşr xatırladır ki, NATO üzvlərinin bir çoxu alyansın Ukraynanı üzvlüyə dəvət etməli, illərlə davam edə biləcək bir prosesə başlamalı olduğuna inansa da, ABŞ və Almaniya gələn həftə keçiriləcək sammitdə belə bir addımın əleyhinədir.Rəsmilər, “Ukraynanın gələcəyi NATO-dadır” və 2008-ci ildə Ukraynanın bir gün NATO-ya üzv olacağına dair kommünikeyə əsaslanaraq, NATO-nun Ukraynanın NATO-ya üzv olmaq cəhdini “dönməz” kimi təsvir edəcəyi ehtimal edilir.
Sammitdə yekun təsdiq üçün artıq razılaşdırılmış təşəbbüslərə əsasən, NATO-ya daxil olmayan heyət Ukraynanın ehtiyaclarına hərbi texnika ianələrini uyğunlaşdırmaq və təchizatı koordinasiya etmək üçün NATO-nun yeni komandanlığında amerikalılarla işləyəcək. Onlar həmçinin təklif olunanların Kiyevin ehtiyaclarına cavab verməsini təmin etmək üçün Ukrayna hərbçiləri üçün təlimləri əlaqələndirəcəklər. Rəsmilər bildiriblər ki, NATO personalı özləri heç bir təlim keçirməyəcək.
WSJ yazır ki, bu dəyişikliklər NATO-nun iştirakını genişləndirsə də, ABŞ NATO-nun baş komandanı, general Kristofer Kavoliyə tabe olacaq şəxsi heyətin əksəriyyətini təmin etməyə davam edəcək.
Kiyevdəki yüksək rütbəli mülki məmur həm Visbadendəki gələcək komandanlıq, həm də NATO-nun Brüsseldəki qərargahı ilə əlaqə saxlayaraq Ukraynanın uzunmüddətli hərbi modernləşdirmə və qeyri-hərbi yardım ehtiyaclarına diqqət yetirəcək.
“Yeni addımlar həm də Alyansın mövqeyində mühüm dəyişiklikdən xəbər verir. İlk vaxtlar NATO münaqişənin tərəfi olması ilə bağlı ittihamlardan qaçmaq üçün Ukraynadakı hərbi kampaniyadan məsafə saxladı. Təşkilati dəyişikliklər o deməkdir ki, Alyans indi bunu qəbul etməyə hazırdır. Rusiyaya qarşı mübarizədə Kiyevə yardımda daha əhəmiyyətli rola malikdir”, – WSJ yekunlaşdırır.
Mənbə: Pravda.Ua