Rusiyalı ekspertlər niyə Qərbi Afrika əsilli idmançıların beynəlxalq arenada sprint yarışlarında aparıcı mövqelər tutduqlarını izah ediblər.
Rusiya Elm Fondunun saytına istinadən xəbər verir ki, söhbət Afrika əhalisinin nümayəndələrində Avropa, Asiya və Latın Amerikasından olan insanlarla müqayisədə üç dəfə çox rast gəlinən GALNT13 ardıcıllığından gedir.
Bir insanın yüksək atletik performansa meyli çox vaxt onun fiziki xüsusiyyətləri ilə müəyyən edilir. Bundan əlavə, sağlamlıq üçün əhəmiyyətli olan, lakin spesifik olmayan genləri öyrənmək üçün DNT testləri aparılır. Bu genlər maddələr mübadiləsinin, hüceyrə tənəffüsünün və digər proseslərin tənzimlənməsində iştirak edir. Bununla belə, müxtəlif xalqlarda görkəmli atletik qabiliyyətləri proqnozlaşdıra bilən universal genetik markerlər hələ kəşf edilməmişdir. Əsas səbəb odur ki, əksər tədqiqatlar az sayda subyektin iştirakı ilə avropalılar arasında aparılıb və bütün genom analizi metodu yalnız kiçik idmançı qruplarında istifadə edilib.
Yeni genişmiqyaslı iş müxtəlif etnik qrupları, o cümlədən yamaykalılar, afroamerikalılar, yaponlar, belaruslar, litvalılar, ruslar, avstraliyalılar, belçikalılar, yunanlar və polyakları təmsil edən 554 elit sprinterin genomu üzrə məlumatlarını təhlil edib. Bu idmançılar arasında 80-dən çoxu dünya çempionatlarında və olimpiya oyunlarında medal qazanmış və ya dünya rekordları qoymuşdur. Müqayisə üçün peşəkar idmanla məşğul olmayan 3090 nəfərin məlumatlarından istifadə edilib.
Məlum olub ki, GALNT13 geninin variantlarından biri sprinting qabiliyyətinin, yəni qısa məsafələrə qaçmaq qabiliyyətinin müəyyən edilməsində əsas rol oynayır. Maraqlıdır ki, Avropalılar (14%), Şərqi Asiyalılar (12%) və Latın Amerikalıları (12%) ilə müqayisədə Afrika əhalisi arasında (38%), demək olar ki, üç dəfə daha çox rast gəlinir. Genetik üstünlük Qərbi Afrika əsilli idmançıların dünya səhnəsində sprinting fənlərində niyə üstünlük təşkil etdiyini izah etməyə kömək edir. Rusiya alimləri əlavə araşdırmada müəyyən ediblər ki, GALNT13 geninin aktivliyi qısa məsafələrə qaçış üçün əsas fizioloji xüsusiyyət olan sürətli bükülən əzələ liflərinin sayına təsir göstərir. Mütəxəssislər qeyd edirlər ki, bu xüsusiyyət təkcə idman fizioloqları üçün deyil, adi həkimlər üçün də vacibdir.
Məsələ burasındadır ki, tez bükülən əzələ liflərinin inkişafını tənzimləyən molekulyar mexanizmlərin pozulması yaşlı insanlarda əzələ distrofiyalarının, metabolik pozğunluqların inkişafı və əzələ kütləsinin və gücünün itirilməsi ilə əlaqələndirilir. Müxtəlif növ əzələ liflərinin inkişafına cavabdeh olan genləri başa düşmək, bu xəstəliklərin müalicəsi üçün diaqnostik metodların və fərdi yanaşmaların inkişafı üçün vacibdir.
Mənbə: mail.ru