ABŞ prezident seçkiləri yaxınlaşdıqca, Donald Trampın seçiləcəyi təqdirdə Ukrayna siyasətində hansı dəyişikliklərin olacağı maraq doğurur. Tramp Ukraynaya yardımın azalacağını desə də, ekspertlər ABŞ-ın bu sahədə təmsilçiliyinin davam edəcəyini düşünürlər.
Həm Ukrayna-Rusiya müharibəsi, həm də İsrailin Qəzzada soyqırımı Baydenin prezidentliyi dövrünə təsadüf edib. Noyabrın 5-də Tramp ikinci dəfə seçilərsə, ABŞ-ın xarici siyasət strategiyası yenidən müəyyənləşəcək.
Respublikaçıların namizədi, keçmiş prezident Donald Tramp seçilərsə, soyqırım törədən İsrailə dəstək davam edəcək.
Bəs Ukraynanın aqibəti necə olacaq?
Co Bayden səlahiyyət müddəti ərzində Ukraynaya güclü dəstək siyasəti yürüdürdü. 2022-ci ildə Rusiyanın Ukraynaya hücumundan sonra ABŞ bu ölkəyə milyardlarla dollarlıq hərbi və maliyyə yardımı edib. Bu yardıma yüksək texnologiyalı silah sistemləri, döyüş sursatı, zirehli və pilotsuz uçuş aparatları (PUA), müdafiə sistemləri, iqtisadi və humanitar yardım paketləri daxildir.
Trampın keçmiş strategiyaları və son bəyanatları göstərir ki, o, ABŞ-ın Ukraynaya münasibətini əhəmiyyətli dərəcədə dəyişə bilər.
Tramp Ukraynaya yardımı azaldacaqmı?
Tramp artıq Ukraynaya hərbi yardımı azaltmağı planlaşdırdığını deyir. Keçmiş xarici siyasət yanaşmaları da bu ehtimalı təsdiqləyir. Sabiq prezident Ukraynaya verilən irimiqyaslı hərbi və maliyyə yardımının ABŞ-ın maraqlarına xidmət etmədiyini iddia edir.
Trampın vitse-prezident seçdiyi Ohayo senatoru JD Vance əslində Ukrayna siyasətinin necə olacağını açıq şəkildə göstərdi. Çünki Vans 2024-cü ilin əvvəlində Ukraynaya yardım qanun layihəsinin ləğvi cəhdlərində mühüm rol oynayıb. Qanun layihəsi Senatdan keçmədikdən sonra; “Biz Avropaya və dünyanın qalan hissəsinə Amerikanın əbədi olaraq boş çek yaza bilməyəcəyini açıq şəkildə nümayiş etdirə bildik.
Vansın Trampın siyasi ideologiyasına, xüsusən də ticarət, immiqrasiya və xarici siyasətə paralel baxışları olduğu bilinir.
Trampın Ukraynaya qarşı bu günə qədərki bu rəftarı və yenidən seçiləcəyi təqdirdə iki ölkə arasındakı münasibətlərin gedişatı, Yeditepe Universiteti Müəllim Dr. Furkan Kaya ilə söhbət etdik.
Dr. Kaya xatırladır ki, Tramp prezidentliyi dövründə Amerika əsgərlərinin sərhədləri xaricində əməliyyatlarda iştirakına və hətta mövcudluğuna qarşı açıq mövqe nümayiş etdirib.
Qeyd edək ki, Tramp başda İraq və Suriyada davam edən müharibələrdə Amerika əsgərlərinin iştirakını məhdudlaşdırmaq üçün xeyli sayda əsgəri geri çəkib. Bununla belə o, vəkil qüvvələr olan PYD və YPG-nin bu sahədə ABŞ-ın maraqlarını təmsil etməyə davam etdiyini bildirir.
Trampın prezidentliyi dövründə ABŞ Ukraynaya hərbi yardımı azalda və vəkil qüvvələr vasitəsilə döyüş strategiyası həyata keçirə bilər.
“Rusiya təslim olmadı, geri çəkilmədi”
Ukrayna müharibəsinin Trampın xarici siyasət yanaşması ilə paralel qiymətləndirilə biləcəyini deyən Kaya, Rusiyanın müharibənin gedişində geri çəkilmədiyini xatırladır.
“Donbass bölgəsindəki separatçı hərəkatlar və Ukraynanın şərqindəki münaqişələr Rusiyanın hücumuna səbəb olan amillərdəndir. Rusiya Ukraynaya hücum etməli olduğunu və əməliyyatlara başladığını və Ukrayna ərazilərini işğal etdiyini bəyan edib.
Donbass regionu artıq faktiki olaraq bölündüyü halda, Ukrayna müharibənin təsiri altında Şərqi və Qərbi Berlin kimi federativ struktura doğru sürüklənir. “Müharibənin gedişatı milyardlarla dollarlıq silah yardımı, tank və aviasiya dəstəyi ilə davam edir, lakin Rusiya bundan vaz keçmədi və bu prosesdə öz strateji məqsədlərinə nail oldu”.
“Tramp deyir ki, Ukrayna müharibəsi yeni soyuq müharibə xəttidir”
Prezidentliyi dövründə Tramp Rusiya ilə münasibətlərini daha diqqətlə idarə edib və Çini əsas düşmən edib. İndi o, bəyan edir ki, yenidən seçilərsə, Ukraynaya dəstəyi kəsəcək və müharibəni bitirəcək. Çünki Tramp Rusiyanın yenilməz döyüş maşını olduğunu bəyan edərək, Napoleonu və Hitlerə qalib gəldiklərini xatırladıb, Rusiya ilə döyüşməyin mənasız olduğunu bildirib. O, bu mesajı Zelenskiyə də çatdırdığını bildirib.
Tramp Ukraynanın yeni soyuq müharibənin cəbhə xəttinə çevriləcəyini proqnozlaşdırıb. Bu kontekstdə o bildirir ki, Ukrayna coğrafiyasında aşağı intensivlikli münaqişə davam edə bilər.
Bəs, Ukrayna və Rusiya üçün masada sülh varmı?
Həmçinin Furkan Kaya Trampın Rusiyanın işğal etdiyi torpaqlardan geri çəkilməyin çətin olduğunu, ona görə də mövcud vəziyyətə görə sülh masasının keçirilə biləcəyi qənaətində olduğunu deyib.
“Trampın prezidentliyi dövründə Birləşmiş Ştatlar Ukraynaya hərbi yardımı azalda və vəkil qüvvələr vasitəsilə döyüş strategiyası həyata keçirə bilər. Bununla belə, Ukrayna Soyuq Müharibə iqliminə meydan oxuyan qüvvələrin yeni teatrına çevriləcək və aşağı intensivlikli münaqişələrlə davam edəcək”.
Mənbə: TrtHaber