Avstraliya alimləri bəşəriyyətin ən cazibədar sirlərindən birinin həlli istiqamətində mühüm addım atıblar: Marsda həyatın olub-olmaması.
Onlar Qırmızı Planetdə keçmişdə suyun olduğuna dair əlamətlər tapdılar. Doktor Maykl Consun rəhbərlik etdiyi Queensland Texnologiya Universitetinin (QUT) tədqiqat qrupu Perseverance roverindən əldə edilən məlumatları təhlil edərək, Qırmızı Planetin səthinin altında ən azı iki ayrı mineral əmələ gəlməsi hadisəsinin baş verdiyinə dair inandırıcı sübutlar tapıb. Müxtəlif dərinliklərdə baş verən bu proseslər Marsın çoxqatlı geoloji tarixindən xəbər verir ki, bu da həyatın mövcudluğunun əsas şərti olan suyun olması ilə sıx bağlıdır.
Kəşf QUT alimləri tərəfindən hazırlanmış innovativ yanaşma sayəsində mümkün olub: X-şüalarının əks saçılma difraksiya xəritəsi (XBDM). Bu üsul Perseverance roverində PIXL aləti ilə istifadə üçün uyğunlaşdırılmışdır. Yeri gəlmişkən, diqqəti çəkən odur ki, bu cihazı QUT məzunu Abigail Allwood hazırlayıb. PIXL bizə mineralların kristal quruluşunu bilavasitə qayada, aşkar edildiyi yerdə öyrənməyə imkan verir. Əvvəllər Mars şəraitində belə bir yanaşma mümkün deyildi.
Alimlər XBDM-dən istifadə edərək, Jezero kraterinin döşəməsində yerləşən Şenandoah geoloji formasiyasının Hogwallow Flats və Yori Pass ərazilərində tapılan kalsium sulfatı təhlil ediblər. Araşdırmalar göstərib ki, bir qrup minerallar səthə yaxın, digəri isə ən azı 80 metr dərinlikdə əmələ gəlib. Bu çoxqatlı mineral quruluş, suyun təkcə Marsda mövcud olmadığını, həm də qayanın dərinliklərində hərəkət etdiyini göstərir. Bu o deməkdir ki, Qırmızı Planetdə su maye olub, su dövranı olub və həyatın mövcud olması tamamilə mümkündür.
Bu kəşf xüsusilə vacibdir, çünki Jezero krateri keçmiş delta formasiyasıdır – yəni qədim çayın gölə axdığı yerdir. 2021-ci ilin fevralında Marsa endikdən sonra Perseverance rover həm çöküntü süxurlarını, həm də qədim lava axınlarının izlərini araşdıraraq bölgəni tədqiq edir. Onun əsas məqsədlərindən biri mikrob həyat formalarının mövcud ola biləcəyi əraziləri tapmaq və Yerə mümkün qayıtmaq üçün nümunələr toplamaqdır.
NASA-nın Əzm missiyasının strateji planlaşdırılmasına cavabdeh olan tədqiqat iştirakçısı professor Devid Flannerinin sözlərinə görə, bu kəşf Qırmızı Planetin tarixinin nə qədər çoxşaxəli və mürəkkəb olduğunu nümayiş etdirir. “Biz görürük ki, Marsda şərait dəfələrlə dəyişib, həyat üçün fürsət pəncərələri yaradıb. Bizim kəşfimiz onu göstərir ki, belə dövrlər təcrid olunmuş hadisələrdən çox təkrarlanan ola bilər”, – deyə o vurğulayıb.
Perseverance rover tərəfindən edilən hər bir yeni kəşf bizi Marsda həyatın əsas sualına cavab verməyə yaxınlaşdırmaqla yanaşı, planetimizdə texnologiya və elmin inkişafına təkan verir.
Bu arada, o da qeyd olunub ki, meteorit Yerdəki suyun mənşəyini aşkar etməyə kömək edib.
Mənbə: mail.ru