ABŞ Yuxu Təbabəti Akademiyasının yeni hesabatında tez-tez əsnəmə, gündüz diqqətsizlik və artan kofein istəyi kimi simptomların ciddi yuxu çatışmazlığının əlamətləri ola biləcəyi müəyyən edilib. Mütəxəssislərin fikrincə, bu vəziyyət həm fiziki təhlükəsizliyi təhdid edir, həm də uzunmüddətli sağlamlıq problemlərinə yol açır.
Hesabatda fikirləri yer alan Yuxu Təbabəti Akademiyasının prezidenti və Mayo Klinikasının Yuxu Mütəxəssisi Dr. Johns Hopkins. Erik Olson – “Yuxusuzluq cəmiyyətin hər sahəsini əhatə edən ciddi sağlamlıq problemidir. Yuxusuzluq yol qəzalarından tutmuş iş yerlərində səhvlərə və xroniki xəstəliklərə qədər bir çox riskləri də gətirir” deyib.
Yeddi saatdan az yuxu ciddi risklər yaradır
Mütəxəssislər keyfiyyətli və fasiləsiz bir gecə yuxusunun müddətinin ən az 7-8 saat olması lazım olduğuna diqqət çəkirlər.
Bu müddətdən az yatmaq isə diabet, depressiya, ürək və böyrək xəstəlikləri, yüksək qan təzyiqi, piylənmə və insult kimi xəstəlikləri tətikləyə biləcəyi bildirilir.
ABŞ-da yetkinlərin üçdə birinin həddindən artıq yuxululuqdan şikayətləndiyini qeyd edən Olson, bu problemin erkən diaqnoz və müalicə ilə həll edilməsi lazım olduğunu vurğulayıb.
Əsnəmək və dalğınlıq ciddi qəbul edilməlidir
Mütəxəssislər bildirirlər ki, bir çox insanlar gün ərzində yaşadıqları əsnəməyi və ya görüş zamanı yuxuya getməyi əhəmiyyətsiz hesab edirlər, lakin bu simptomlar ciddi yuxusuzluğun əlaməti ola bilər.
Dr., Şimal-Qərb Universitetinin Yuxu Elmləri Mütəxəssisi Kristen Knutson, “Yaxşı yatan insan nə qədər darıxdırıcı olsa da, görüş əsnasında yuxuya getməz. Əgər sizdə bu simptomlar varsa, mütəxəssisə müraciət etməlisiniz” deyib.
Beyin mikro yuxuya gedir
Yuxu mütəxəssisi Dr. İndira vurğulayıb ki, qeyri-kafi yuxu insanın öz koqnitiv vəziyyətini düzgün qiymətləndirməsinə mane olur.
“Yuxusuzluq artdıqca beyin bir neçə saniyəlik mikro yuxuya girir. Bu müddət ərzində insan avtomobil idarə edə və ya diqqət tələb edən başqa bir işlə məşğul ola bilər. Bu, son dərəcə təhlükəli bir vəziyyətdir” deyə xəbərdarlıq edib.
ABŞ-da hər il təxminən 100 min yol qəzasının yuxulu sürücülük səbəbiylə baş verdiyi bildirilir.
Yuxu keyfiyyətini yoxlamaq mümkündür
Fərdlərin risk vəziyyəti yuxululuğu ölçmək üçün istifadə edilən “Epworth Yuxu Ölçəsi” kimi üsullar sayəsində müəyyən edilə bilər. Dr. “Bu testdə bir şəxsdən gündüz yuxululuğunu 0-dan 3-ə qədər bir miqyasda qiymətləndirməsi xahiş olunur. 10-dan yuxarı ballar müdaxilə tələb edən vəziyyəti göstərir” deyə o bildirib.
Qabaqcıl yuxusuzluq fiziki təsirlərə səbəb olur
Mütəxəssislərin fikrincə, ciddi yuxu çatışmazlığı: bu, göz qapaqlarının aşağı salınması, bədəni irəli əyilmə, başgicəllənmə, titrəmə və hətta impulsiv davranış kimi simptomlarla özünü göstərə bilər. Yuxu apnesi, narahat ayaq sindromu, sirkadiyalı ritm pozğunluqları və bəzi dərmanlar da yuxululuğa səbəb ola bilər.
Alkoqol və kofein yuxuya mənfi təsir göstərir
Mütəxəssislər həmçinin spirt və yuxuya kömək etdiyi düşünülən bəzi maddələrin yuxunu əslində pozduğuna diqqət çəkirlər.
Dr. “Alkoqol ilkin olaraq yuxuya getməyi asanlaşdıra bilər, lakin gecənin ortasında oyanmağa da səbəb ola bilər. Bir içkidən belə imtina edən xəstələrimdə yuxu keyfiyyətinin əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdığını gördüm”, – həkim bildirib.
Eyni şəkildə çox kofein, gecə gec saatlarda ekranlardan istifadə, qeyri-kafi fiziki fəaliyyət, həddindən artıq səs-küylü və ya işıqlı bir mühitdə yatmaq da yuxu rejiminə mənfi təsir edən amillərdəndir.
Mənbə: EnSonHaber