Bugun.tv xəbər verir ki, Astronomlar başqa planetlərdə həyatın yaranmasına kömək edən yeni vəziyyətin adını qoyublar. The Astrophysical Journal-da dərc edilən araşdırmaya görə, prebiyotik kimya üçün uyğun olan üzvi birləşmələrin yüksək karbon qazı ilə müqayisədə karbonmonoksitlə zəngin atmosferdə əmələ gəlmə ehtimalı daha yüksəkdir.
NASA-nın Kepler teleskopu görünən ulduzların 20-50 faizində Yer ölçüsündə yaşaya bilən qayalı planetlərin ola biləcəyini nümayiş etdirdi. Bununla belə, maye suyun olması özlüyündə planetin potensial olaraq yaşayış üçün yararlı olacağına zəmanət vermir. Yer üzündə karbon dioksid (CO2), metan (CH4) və karbon monoksit (CO) kimi karbon birləşmələri həyatın yaranmasına dəstək verən iqlimin və biogeokimyanın formalaşmasında mühüm rol oynayır.
Planet alimləri CO-lə zəngin qaz zərfinin əmələ gəlməsi üçün əlverişli şərtləri müəyyən etmək üçün ekzoplanet atmosferlərinin modelləşdirilməsindən istifadə ediblər. Karbonmonoksidin əsas mənbəyi CO2-nin işıqla fotolizidir. Lakin CO vulkanik qaz emissiyaları və okeanda formaldehid H2CO2-nin hidrotermal parçalanması nəticəsində də yarana bilər. CO-nun atmosferdən çıxarılması əsasən onun su buxarının fotolizi nəticəsində əmələ gələn hidroksil (OH) radikalları ilə reaksiyası. Daha az dərəcədə planetin səthində çökməsi nəticəsində baş verib.
Məlum oldu ki, karbonmonoksit hasilatı hidroksil radikalları tərəfindən xaric ediləndən artıq olduqda CO yığılır. Bu, CO2 səviyyəsinin daha yüksək olması və ya vulkanik qazların azaldıcı mühitinin olması səbəbindən baş verə bilər. 277 Kelvində, CO2-nin qismən təzyiqi 0,2 bardan çox olduqda uyğun şərtlər yaranır. Daha yüksək temperaturda (300 Kelvin) OH radikallarının əsas mənbəyi olan atmosfer su buxarının artması səbəbindən daha yüksək səviyyələrdə CO2 və vulkanik qaz tələb olunur.
Mənbə lenta.ru
Müxbir Qaytən Qasımzadə