Saç tökülməsi mexanizminin sirri açılıb. Xüsusi qoruyucu zülal olmadan, saç follikulunun kök hüceyrələri tez tükənir və ölür. Avstraliyadakı Valter və Eliza Hall Tibbi Tədqiqatlar İnstitutunun (WEHI) tədqiqatçıları Sinqapurdakı Duke-NUS Tibb Məktəbinin həmkarları ilə birlikdə keçəlliyin səbəblərini anlamaqda irəliləyiş əldə ediblər. Onlar müəyyən ediblər ki, MCL-1 proteini saç follikulunun kök hüceyrələrini vaxtından əvvəl ölümdən qorumaqda əsas rol oynayır. Saç follikulunun kök hüceyrələri yeni saçların böyüməsinə cavabdehdir, lakin onların “mühafizəçiləri” – MCL-1 zülalı olmadan olduqca həssas olduqları aşkar edilmişdir. Hüceyrə ölümü prosesini tənzimləyir və kök hüceyrələri yaşlanma, stress, xərçəng dərmanlarının yan təsirləri və ya genetik xüsusiyyətlər kimi müxtəlif stres faktorlarından qoruyur.
Alimlər kök hüceyrələrini ev tikməyə çalışan inşaat işçiləri komandası ilə müqayisə edirlər (saçlarınız). Amma eyni zamanda söküntü işləri yerinə yetirən işçilər briqadası hadisə yerinə gəlir və yeni ucaldılmış tikililəri sökməyə başlayır. İnşaatçılar tez tükənir və işlərini davam etdirə bilmirlər. MCL-1 zülalı, dağıdıcı agentləri saytdan kənarda saxlayan və inşaatçılara layihəni sülhlə başa çatdırmağa imkan verən qoruyucu rolunu oynayır.
Nəzəriyyələrini təsdiqləmək üçün tədqiqatçılar siçanlar üzərində təcrübə aparıblar. MCL-1 zülalını ləğv etdilər və mövcud saçların hissələrini çıxardılar. Alimlər saç follikulunun kök hüceyrələrinin bir müddət necə canlı qaldığını, lakin tez bir zamanda işdən çox yükləndiyini müşahidə etdilər. Bu, nəticədə hüceyrələri öldürən bir stress siqnalını (P53 proteini) işə salıb.
Onları qorumaq üçün kifayət qədər MCL-1 olmadıqda, kök hüceyrələr o qədər sıxılırlar ki, özlərini məhvetmə mexanizmini işə salırlar. Nəticədə yeni saçların böyüməsi dayanır. Siçanlar üzərində aparılan təcrübədə bu proses cəmi bir neçə gün çəkdi.
Bu kəşf saç tökülməsinin mexanizmləri haqqında anlayışımızı dəyişir. Əvvəllər elm adamları bu hüceyrələrin MCL-1 zülalının qorunması olmadan bu qədər kövrək və xarici təsirlərə qarşı həssas olduğunu bilmirdilər. Bədənimiz özü saç follikullarını qoruyan MCL-1 proteinini istehsal edir. Onu birbaşa qidadan ala bilməsək də, orqanizmin normal səviyyələrini saxlamasına kömək edə bilərik. Düzgün miqdarda karbohidratlarla balanslaşdırılmış pəhriz mühüm rol oynayır – karbohidratların kəskin azalması bu qoruyucu proteinin istehsalını azalda bilər.
Alimlər indi MCL-1 səviyyələrini artıra və ya onun qoruyucu funksiyalarını aktivləşdirə bilən agentlər yaratmaq üzərində işləyirlər. Gələcəkdə bu, problemin kökündə fəaliyyət göstərəcək yeni keçəlliyə qarşı dərmanlara gətirib çıxara bilər – saç follikulunun kök hüceyrələrini vaxtından əvvəl ölümdən qoruyur.
Belə dərmanlardan biri hazırda sınaqdan keçirilir. Bu barədə məqalədə yazdıq.
Mənbə: mail.ru